ارزیابی تطبیقی گونه‌های روایی منقول از ابن‌عباس در باب فضائل اهل بیت ‌(ع) (با تأکید بر تفاسیر روایی فریقین)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گر وه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، مرکز آموزش عالی اقلید، اقلید، ایران

10.22034/csq.2024.426092.1363

چکیده

از مهم‌ترین حوزه‌های مذکور در روایات تفسیری ابن‌عباس -به عنوان یکی از مفسران مشهور صدر اسلام-، مواردی است که از وی در باب فضائل اهل بیت (ع) بویژه حضرت علی (ع) نقل شده است. پژوهش حاضر که با رویکرد تطبیقی و روش کتابخانه‌ای و تحلیلی انجام گرفته، با مبنا قراردادن اثبات جایگاه اهل بیت(ع) در بستر گفتار ابن‌عباس، به دنبال استخراج روایات وی در این‌باره و گونه‌شناسی تطبیقی آن در منابع تفسیری فریقین بوده و به این نتیجه دست یافته است که؛ غالب روایات فضائل منقول از وی در گونه‌های اسباب نزول، تأویل، تبیین مراد و ذکر صفات نمود می‌یابند. این روایات در اغلب منابع از طریق کلبی از ابی‌صالح از ابن‌عباس نقل شده است. فرات کوفی در شیعه و سیوطی در اهل سنت، بیش-ترین روایت فضائل منقول از ابن‌عباس را آورده‌اند. اما برخی مفسران دیگر همچون طبری، شیخ طوسی و طبرسی علی‌رغم نقل میزان قابل توجهی از روایات وی در تفاسیر خود، تعداد بسیار محدودی را به ذکر فضائل اختصاص داده‌اند. روشن است که این امر بی‌تأثیر از نوع نگرش مفسر و گرایشات تفسیری وی نیست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

ارزیابی تطبیقی گونه‌های روایی منقول از ابن‌عباس در باب فضائل اهل بیت ‌(ع) (با تأکید بر تفاسیر روایی فریقین)

نویسندگان [English]

  • Nosrat Nilsaz 1
  • Elham Zarinkolah 2
1 دانشیار گر وه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
2 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، مرکز آموزش عالی اقلید، اقلید، ایران
چکیده [English]

از مهم‌ترین حوزه‌های مذکور در روایات تفسیری ابن‌عباس -به عنوان یکی از مفسران مشهور صدر اسلام-، مواردی است که از وی در باب فضائل اهل بیت (ع) بویژه حضرت علی (ع) نقل شده است. پژوهش حاضر که با رویکرد تطبیقی و روش کتابخانه‌ای و تحلیلی انجام گرفته، با مبنا قراردادن اثبات جایگاه اهل بیت(ع) در بستر گفتار ابن‌عباس، به دنبال استخراج روایات وی در این‌باره و گونه‌شناسی تطبیقی آن در منابع تفسیری فریقین بوده و به این نتیجه دست یافته است که؛ غالب روایات فضائل منقول از وی در گونه‌های اسباب نزول، تأویل، تبیین مراد و ذکر صفات نمود می‌یابند. این روایات در اغلب منابع از طریق کلبی از ابی‌صالح از ابن‌عباس نقل شده است. فرات کوفی در شیعه و سیوطی در اهل سنت، بیش-ترین روایت فضائل منقول از ابن‌عباس را آورده‌اند. اما برخی مفسران دیگر همچون طبری، شیخ طوسی و طبرسی علی‌رغم نقل میزان قابل توجهی از روایات وی در تفاسیر خود، تعداد بسیار محدودی را به ذکر فضائل اختصاص داده‌اند. روشن است که این امر بی‌تأثیر از نوع نگرش مفسر و گرایشات تفسیری وی نیست.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ابن‌عباس
  • روایات فضائل
  • اهل بیت(ع)
  • اسباب نزول
  • تفاسیر فریقین

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 20 فروردین 1403
  • تاریخ دریافت: 29 آبان 1402
  • تاریخ بازنگری: 10 فروردین 1403
  • تاریخ پذیرش: 20 فروردین 1403
  • تاریخ انتشار: 20 فروردین 1403