جستاری در تحریف ناپذیری قرآن کریم (بررسی تطبیقی دیدگاه‌های سید قطب و رشید رضا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

مقاله حاضر به بررسی یکی از مباحث تاریخ قرآن کریم به نام «تحریف» می­پردازد. در این نوشتار سعی بر آن شده ابتدا به مفهوم شناسی «تحریف» پرداخته، سپس این موضوع در دو تفسیر «المنار» و «فی ظلال القرآن» با دلایل عقلی، قرآنی، روایی، گواهی تاریخ و اعجاز قرآن، درباره­ی عدم تحریف قرآن کریم مورد بررسی و تطبیق قرار دهد. در نهایت آنچه حاصل شد آن است که، رشیدرضا از میان دلایل ذکر شده، دلیل قرآنی (آیه­ی حفظ)، دلیل روایی یا سنت نبوی، گواهی تاریخ، و دلایل جدید و ابتکاری چون احکام و تشابه، اعجاز بیانی و نسخ و عدم تحریف، در مقام دفاع از عدم تحریف قرآن کریم برآمده است. ولی سید قطب به دلیل قرآنی توجه بیشتری در مقایسه با رشید رضا برای اثبات عدم تحریف قرآن نموده، و علاوه بر آیه­ی «حفظ» به آیه­ی «نفی باطل» نیز تمسک جسته، و از سایر دلایل، مسئله­ی اعجاز قرآن و گواهی تاریخ را با محافظان قرآن در زمان نزول، مطرح نموده و تنها با یکی از دلایل جدید رشید رضا یعنی اعجاز بیانی هم عقیده است. گفتنی است این پژوهش؛ روش توصیفی- تحلیلی، با رویکرد تطبیقی و با ابزار کتابخانه­ای صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Essay on non –distortion Holly Quran (Comparative study of Seyyed Qutb and Rashid Reza view)

چکیده [English]

This paper review one of the topics on the Holly Quran as “distortion“. In this article we try it first to deal with conceptuation of  “ distortion “, then this topic studied at two interpretations of  “ Al-menar “ and “Fi Zelale Al-Quran “ by arguments of rational, Quran, tradition, history evidence and miracles of the Quran about the “no distortion”.
Finally what is concluded that Rashid Reza among the mentioned reason, Quran reasons (verse of Hefz), the validity or the prophetic tradition, history evidence and new reasons and perhaps initiatives like “Ehkam and Tashaboh”, “Eajaz Bayani”, “Naskh”, he defend no distortion Holly Quran(“Adam Tahrif”). but Seyyed Qutb to prove the distortion has more pay attention to the Quran reason than Rashid Reza and pay attention to verse of “Hefz“ and verse of “Nafy Batel“. He described among other reasons, topic of Quran miracle, history evidence and Quran conservators at the time of the revelation of the Quran and is agreed only with one of the new reasons of Rashid Reza that is “Eajaze Bayani” miracle of statement. Notably, this study is based on analysis - descriptive method with comparative approach and library method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Non distortion of the Quran
  • seyyed Qutb
  • Rashid Reza
  • Tafsir Fi Zelale Al- Quran
  • Tafsir Al- menar
  1.  «قرآن کریم» (ترجمه محمد مهدی فولادوند)؛

    1. آلوسی بغدادی، شهاب الدین سید محمود(1419ق): «روح المعانی فی التفسیر القرآن العظیم»، بیروت: دارالکتب العلمیه، اول.
    2. ابن حنبل، احمد(بی­تا): «مسند»، قاهره: مؤسسه قرطبه، بی­نا.
    3. ابن منظور، محمد ابن مکرم(1414ق): «لسان العرب»، بیروت: دار صادر، سوم.
    4. ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو(1419ق): «تفسیر القرآن العظیم»، تحقیق: محمد حسین شمس الدین، بیروت: دارالکتب العلمیه، اول.
    5. احسائی، ابن ابی جمهور(1403ق): «عوالی اللئالی العزیزیه فی الأحادیث الدینیه»، قم: چاپ سید الشهدا، بی­نا.
    6. جوهری، اسماعیل بن حماد(بی­تا): «الصحاح»، محقق: احمدعبدالغفور عطار، بیروت: دارالعلم للملایین، اول.
    7. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله(1411ق): «مستدرک علی الصحیحین»، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیه، اول.
    8. حرعاملی، محمدبن حسن (1409ق): «وسائل الشیعه»، قم: مؤسسه آل البیت(علیهم السلام)، اول.
    9. خویی، سید ابوالقاسم(1401ق): «البیان فی تفسیر القرآن»، بی جا: أنوار الهدی، بی­نا.
    10. خمینی، روح الله(بی­تا): «تهذیب الأصول»، بی جا: بی نا.
    11. راغب اصفهانی، حسین بن محمد(1374ش): «مفردات ألفاظ القرآن»، تهران: مرتضوی، دوم.
    12. رضا، رشید بن علی محمد(1990م): «تفسیر المنار»، قاهره: الهیئ‍ة المصریه العامة للکتاب، بی­نا.
    13. زمخشری، محمود بن عمر(1407ق): «الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل»، بیروت: دارالکتب العربی، سوم.
    14. صادقی تهرانی، محمد(1365ش): «الفرقان فی التفسیر بالقرآن»، قم: انتشارات فرهنگ اسلامی، دوم.
    15. طباطبایی، سیدمحمدحسین(1417ق): «المیزان فی تفسیر القرآن»، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین قم، پنجم.
    16. طبرسی، فضل بن حسن(1408ق): «مجمع البیان فی تفسیر القرآن»،‌ بیروت: دار المعرفه للطباعه ونشر، بی­نا.
    17. طوسی، محمد بن حسن(بی­تا): «التبیان فی التفسیر القرآن»، بیروت: دارأحیاء التراث العربی، بی نا.
    18. قطب، سید ابن ابراهیم شاذلی(1412ق): «فی ظلال القرآن»، بیروت-قاهره: دارالشروق، بی­نا.

     

    1. فیروزآبادی، محمدبن یعقوب(بی­تا): «القاموس المحیط»، بیروت: دارالکتب العلمیه، اول.
    2. فیض کاشانی، ملا محسن(1402ق): «تفسیر صافی»، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، بی­نا.
    3. -----------------(1402ق): «وافی»، محقق: ضیاءالدین حسینی اصفهانی، اصفهان: کتابخانه امام امیر المؤمنین علی (ع)، اول.
    4. کلینی،‌ محمدبن یعقوب(1365ق): «کافی»، تهران: دارالکتب الإسلامیه، چهارم.
    5. متقی هندی، علاء الدین علی ابن حسام الدین(1401ق): «کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال»، محقق: بکری حیانی، بی جا: صفوه السقا - مؤسسه الرساله،‌‌ پنجم.
    6. مجلسی، محمد باقر(1404ق): «بحارالأنوار»،‌ بیروت: مؤسسه الوفاء، بی­نا.
    7. محدث نوری، حسین بن محمد تقی(1408ق): «مستدرک الوسائل»، قم، مؤسسه آل البیت(علیهم السلام)، بی­نا.
    8. معرفت،‌ محمد هادی(1385ش): «علوم قرآنی»، قم: مؤسسه فرهنگی تمهید،‌ هفتم.
    9. --------------(1376ش): «مصونیت قرآن از تحریف»،‌ مترجم، محمد شهرابی، قم: مرکز انتشارات تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، اول.
    10. مفید، محمدبن محمدبن نعمان(1413ق): «أوائل المقالات»، قم» انتشارات کنگره جهانی شیخ مفید، بی­نا.
    11. مکارم شیرازی، ناصر(1421ق): «الأمثل فی تفسیر کتاب الله المنزل»،‌ قم: مدرسه امام علی ابن ابی طالب(ع)، بی­نا.
    12. --------------(1374ش): «تفسیر نمونه»، تهران: دار الکتب الإسلامیه،اول.
    13. نجارزادگان، فتح الله(1384): «تحریف ناپذیری قرآن»، تهران: مشعر، اول.