بررسی تطبیقی مصداق «قوم برگزیده» به جای «مرتدان» از دیدگاه مفسران در آیه 54 مائده

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

چکیده

یکی از مباحث حائز اهمیت قرآن کریم خبرهای غیبی و به طور خاص پیش گویی‌های آن است. اشتمال قرآن بر این گونه اخبار غیبی و پیش­گویی ها از سوی عالمان از جمله وجوه اعجاز این کتاب آسمانی قلمداد شده است. آیه 54 سوره مبارکه مائده از جمله آیاتی است که نوعی پیش­گویی در آن اظهار شده است. خداوند متعال در این آیه فرموده­اند: گروهی را به جای مرتدان مى‏آورد که آنها را دوست دارد و آنان (نیز) او را دوست دارند. تعیین مصداق گروه جدید جایگزین مرتدان که خداوند از آنها به عنوان محبوبان خود یاد کرده مسأله ای اختلافی میان مفسران شیعه و اهل تسنن از گذشته تا به امروز بوده است. بنا بر نظر مفسران شیعه، امام علی (ع) مصداق این آیه است، اما در مقابل، مفسران اهل تسنن بر این نظرند که منظور خلیفه نخست یعنی ابوبکر است که با از دین بیرون شدگان (اصحاب رده) جنگید. حال مسأله اساسی در این باره، مطالعه و بررسی آرای مفسران قدیم و جدید اسلامی و تحلیل انتقادی و داوری در باره آنهاست. حاصل این مطالعه انتقادی آنکه اوصافى که در آیه براى افراد مؤمن مورد بحث آمده یعنى تواضع و نرمى در باره اهل ایمان و شدت و سخت گیرى بر کفار و جهاد در راه خدا با نداشتن پروا از ملامت سرزنش کنندگان موضوعاتی است که هیچ یک از عالمان و مفسران و مورخان اسلامی ـ خواه از اهل سنت خواه شیعی ـ نمى‏تواند آنها را در مورد على (ع) انکار کند پس مصداق واقعی این آیه، امام علی (ع) می­باشد و در آینده
می­تواند مصداق امام زمان (عج) باشد که در آینده ظهور می­کند و جهان را پر از عدل و داد می­کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative study of the "chosen people" as opposed to "apostates" from the perspective of the Shiites and Sunnis commentators

چکیده [English]

One of the important issues of The Holy Qur'an is the unseen news and in particular its predictions.
Including The Quran on such unseen news and predictions among the scholars is the miraculous aspect of this book. The verse 54  of the Ma'idah Surah  is one of the verses in which a kind of predictions is stated. Allah Almighty states in this verse that he will bring a group instead of the apostates who loves them and they love him too. The appointment of a new group of alternate apostates, which God has referred to as their beloved, has been a controversial issue between Shiite and Sunni commentators from the past to the present. According to the Shia commentators, Imam Ali (as) is an example of this verse, but in contrast to the Sunni commentators, it is considered by the first caliph, Abu Bakr, to fight against Those who have left the religion (companions of the Raddeh). The basic issue in this regard is to study the opinions of the old and new Islamic commentators and to analyze and judge them critically. The result of this critical study is that the qualities mentioned in the verse for believers, namely, humility and softness about those who are believers and severely disciplined by infidelity and jihad for God, are not having fear of blaming others the subjects that none of the scholars and commentators and Islamic historians from the Sunni or Shiite can't deny that they are about Ali (AS). Therefore, the true exemplified of this verse is Imam Ali (AS).

کلیدواژه‌ها [English]

  • predictions of the Quran
  • Ma'ida Surah
  • Islamic commentators
  • apostates
  • Imam Ali (as)
  1. ابن‏ابى‏حاتم، عبدالرحمن بن محمد. تفسیر القرآن العظیم (ابن ابى حاتم)، عربستان- ریاض‏: مکتبة نزار مصطفى الباز، سوم، 1419 ق‏.
  2. ابن‏جزى، محمد بن احمد. التسهیل لعلوم التنزیل‏، لبنان- بیروت‏: شرکة دار الأرقم بن أبی الأرقم‏، اول، 1416 ق.‏
  3. ابوالفتوح رازى، حسین بن على‏. تفسیر روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن‏، ایران- مشهد مقدس: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى، اول، 1408 ق‏.
  4. ابوحیان، محمد بن یوسف‏. البحر المحیط فى التفسیر، لبنان- بیروت: دار الفکر، اول، 1420 ق.
  5. بروجردى، محمدابراهیم‏. تفسیر جامع‏، ایران- تهران‏: کتابخانه صدر. ششم، 1366.
  6. جعفربن الحسن الحلّی. شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام، با تعلیقات سید صادق شیرازی. قم: استقلال، چاپ سوم، 1412 ق.
  7. جعفرى، یعقوب، تفسیر کوثر، 6جلد، موسسه انتشارات هجرت - ایران - قم، چاپ: 1، 1376 ه.ش.
  8. حجازی، محمدمحمود. التفسیر الواضح، لبنان-بیروت: دارالجیل، دهم 1413 ق.
  9. حویزى، عبدعلى بن جمعه‏. تفسیر نور الثقلین‏، ایران- قم‏: اسماعیلیان. دوم، 1415 ق‏.
  10. خرمشاهی، بهاء­الدین. دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران:گلشن، اول، 1377.
  11. خسروانى، علیرضا. تفسیر خسروى‏، ایران- تهران‏: کتابفروشى اسلامیه‏، اول، 1390 ق‏.
  12. زحیلى، وهبه‏. التفسیر الوسیط (زحیلى)، سوریه- دمشق‏: دار الفکر. اول، 1422 ق‏.
  13. سیدکریمی­حسینی، عباس. تفسیر علیین، قم: اسوه، اول، 1382.
  14. شاه‏عبدالعظیمى، حسین‏. تفسیر اثنى عشرى‏، ایران- تهران‏: میقات‏. اول، 1363.
  15. طباطبایى، محمدحسین‏. المیزان فی تفسیر القرآن‏، لبنان- بیروت‏: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏. دوم، 1390 ق‏.
  16. طبرسى، فضل بن حسن‏. تفسیر مجمع البیان فی تفسیر القرآن‏، ایران- تهران‏: ناصر خسرو، سوم، 1372.
  17. طبرى، محمد بن جریر، جامع البیان فى تفسیر القرآن (تفسیر الطبرى)، 30جلد، دار المعرفة - لبنان - بیروت، چاپ: 1، 1412 ه.ق.
  18. طنطاوى، محمد سید. التفسیر الوسیط للقرآن الکریم‏، مصر- قاهره‏: نهضة مصر، اول، 1997 م.‏
  19. طیب، عبدالحسین‏. اطیب البیان فی تفسیر القرآن‏، ایران- تهران‏: اسلام‏. دوم، 1369.
  20. فولادوند، محمدمهدى، ترجمه قرآن (فولادوند)، 1جلد، دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى - ایران - تهران، چاپ: 3، 1418 ه.ق.
  21. قمى، على بن ابراهیم‏. تفسیر القمی‏، ایران- قم‏: دار الکتاب‏، سوم. 1363.
  22. کاشانى، فتح‏الله بن شکرالله‏. منهج الصادقین فی إلزام المخالفین‏، ایران- تهران‏: کتابفروشى اسلامیه‏، اول، 1363.
  23. کوفى، فرات بن ابراهیم‏. تفسیر فرات الکوفی‏، ایران- تهران‏: وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی، مؤسسة الطبع و النشر، اول، 1410 ق.‏
  24. ماتریدى، محمد بن محمد. تأویلات أهل السنة (تفسیر الماتریدى)، لبنان- بیروت‏: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون‏، اول، 1426 ق‏.
  25. محمدی، ابوالحسن، حقوق کیفری اسلام، ترجمه حدود وتعزیرات وقصاص ودیات از کتاب شرایع ومسالک، تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1374.
  26. مغنیه، محمدجواد. التفسیر الکاشف‏، ایران- قم‏: دار الکتاب الإسلامی‏. اول، 1424 ق‏.
  27. مقاتل بن سلیمان‏. تفسیر مقاتل بن سلیمان‏، لبنان- بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی‏. اول، 1423 ق.‏
  28. مکی­بن­حموش. الهدایه الی بلوغ النهایه، امارات-شارجه: جامعة الشارقه، کلیة الدراسات العلیا و البحث العلمی‏، اول، 1429ق.
  29. میبدى، احمد بن محمد. کشف الاسرار و عدة الابرار (معروف به تفسیر خواجه عبدالله انصارى)، ایران- تهران‏: امیر کبیر، پنجم، 1371.