امیدآفرینی در قرآن با تکیه بر اندیشه های جوادی آملی و علامه طباطبایی(ره)

زارعی, نفیسه; خوشوقت, سمیه

امیدآفرینی در قرآن با تکیه بر اندیشه های جوادی آملی و علامه طباطبایی(ره)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکترای رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، قم، ایران

² دانش آموخته کارشناسی رشته علوم قرآن مجید، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، ملایر، ایران

چکیده

امید یکی از بزرگترین نعمتهای الهی و محرک انسان برای رسیدن به آمال و آرزوهایش است و نیز ملازم روانی زندگانی و رشد است که بااحساس و آگاهی، همراه و تضمینکننده تکامل و پیشرفت جوامع بشری است. در قرآن کریم برای ایجاد آن، گزارههای اعتقادی و رفتاری متعددی مطرحشده که توجه به آنها، ضمن ایجاد امید، به تحکیم و غنی‌سازی آن نیز کمک می‌کند. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از آیات گرانبهای قرآنی، این گزارهها را طبقهبندی نموده و با تکیهبر اندیشههای جوادی آملی و علامه طباطبایی (ره) به تحلیل و بررسی آنها پرداخته است. یافتهها نشان داد که اعتقاد به یگانگی خدا، معاد، نبوت و ظهور منجی آخرالزمان از راهکارهای معرفتی قرآن برای امیدآفرینی در انسان است. همچنین قرآن کریم جهت القای امید در آدمی، در حوزه رفتاری، عواملی چون ذکر و یاد خدا، توبه، هجرت و جهاد و صبر و بردباری را برشمرده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.24765317.2022.6.2.10.8

عنوان مقاله [English]

Creating hope in the Quran based on the thoughts of Javadi Amoli and Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

nafise zarei ¹
Somayeh Khoshvaght ²

¹ PhD student in Quranic and Hadith Sciences, University of Tehran, Farabi Campus, Qom, Iran

² Graduated from the Holy Quran Science Department, University of Holy Quran Sciences and Education, Malayer, Iran

چکیده [English]

Hope is one of the greatest divine blessings and motivates man to achieve his desires and aspirations. Hope also brings vitality to life and growth that is accompanied by awareness, and hope guarantees the evolution and progress of human societies. In the Holy Qur'an, there are instructions for creating hope, and paying attention to them helps to strengthen and enrich hope. The present study has categorized the teachings of the Qur'an about hope in a descriptive-analytical manner using Quranic verses and has analyzed and studied them based on the thoughts of Javadi Amoli and Allameh Tabatabai. The results show that believing in the oneness of God, resurrection, prophecy and the appearance of the savior of the apocalypse are among the epistemological strategies of the Qur'an for creating hope in human beings. The Holy Qur'an also enumerates factors such as remembrance of God, repentance, migration and jihad, and patience in order to instill hope in a person in the field of behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

Holy Quran
Hope
Creating Hope
Javadi Amoli
Allameh Tabatabai

مراجع

قرآن کریم

ابن فارس، احمد (1404): «معجم مقاییس اللغه»، محقق : عبدالسلام محمد هارون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ اول.
اکبری، حسن و همکاران ( بی تا): «فرهنگ بزرگ سخن»، تهران: مهارت.
جوادی آملی، عبداللّه (1389ش): «تسنیم، تفسیر قرآن کریم»، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ دوم.
-------------- (1388ش): «جامعه در قرآن»، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ دوم.
-------------- (1387ش): «حکمت عبادات»، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ چهاردهم.
-------------- (1385ش): «مراحل اخلاق در قرآن»، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ پنجم.
-------------- (1385ش): «توحید در قرآن»، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ نهم.
-------------- (1379ش): «معرفت شناسی در قرآن»، قم: مرکز نشر اسراء، چاپ دوم.
دامغانی، حسین بن محمد (1416ق): «الوجوه و النظائر لالفاظ کتاب اللّه العزیز»، قاهره: مجلس الاعلی للشئون الاسلامیه.
دهخدا، علی اکبر (1365ش): «لغت نامه»، موسسه انتشارات لغت نامه دهخدا.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق): «المفردات فی غریب القرآن»، دمشق: انتشارات دارالعلم الشامیه، چاپ اول.
شریفی، حمیداله (1393ش)، «راههای امیدآفرینی در قرآن و موانع آن»، بی جا.
طباطبایی، سید محمد حسین (1417ق): «المیزان فی تفسیر القرآن»، قم: دفتر انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق): «العین»، قم: هجرت، چاپ دوم.
فیومی، احمد بن محمد (بیتا): «مصباح المنیر»، بی جا.
قشیری، عبدالکریم بن هوازن (1387ش): «رساله قشیریه»، ترجمه حسن بن احمد عثمانی، تهران: انتشارات زوار، چاپ اول.
مصباح یزدی، محمدتقی (1390ش): «سجاده های سلوک»، چاپ اول، وزیری.
مصطفوی، حسن (1360ش): «التحقیق فی کلمات القرآن الکریم»، تهران : بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
معلوف، لویس (1387ش): «فرهنگ بزرگ جامع نوین»، ترجمه ی المنجد، ترجمه احمد سیاح، چاپ بیست و پنجم، تهران: انتشارات اسلام.
معین، محمد (1384ش): «فرهنگ فارسی»، تهران: سپهر.
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1374ش): «تفسیر نمونه»، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
موسوی لاری، سید مجتبی (1386ش): «رسالت اخلاق در تکامل انسان»، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ پنجم.
مومنی، علی اکبر (1397ش): «امید در زندگی»، تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
سایت مهرنیوز، سخنرانی آیت الله جوادی آملی، 5/9/1398: www.ourpresident.ir