بررسی تطبیقی حوزه‌ معنایی معجزه در قرآن و عهدین

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، اراک، ایران

2 دانشجوی دکترای رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، اراک، ایران

چکیده

حوزۀ معنایی، مجموعه­ای از واژه­ها با پیوندهای مفهومی است که مشخصۀ معنایی خاصی، موجب باهم­آیی آن­ها می­شود. تحلیل و بررسی این روابط و پیوندهای مفهومی، یکی از راه­های دست­یابی به دقایق معناست. معجزه یکی از اصطلاحات رایج دینی است که به­عنوان یکی از مباحث مهم بین­الادیانی مطرح شده است. در این پژوهش، اصطلاح معجزه برحسب روابط بینامتنی با روش تاریخی - تحلیلی بررسی گردید و این نتیجه حاصل آمد که حوزۀ معنایی معجزه در قرآن، شامل واژگانی چون: «آیه، بینه، برهان و سلطان مبین» و در عهدین: «آیت، عجیب و قوّت» است و کلمۀ­ آیه با حوزۀ معنایی مشترک در تمامی کتب آسمانی برای بیان ارتباط نشانه با معنا به­کار رفته، نشانه­ای که گاهی در امور تکوینی و گاهی در امور تشریعی ونیز در محسوسات و معقولات است. درواقع خداوند، آیات تکوینی و تشریعی خود را بر انسان با هدف بسترسازی برای ایمان عرضه کرده است. بررسی حوزۀ معنایی معجزه در عهدین و پارامترهایی که از تأثیر هم­نشین­های آن بر کلمات کلیدی به­دست می­آید، حاکی از آن است که تمامی مخلوقات خداوند متعال، آیات و نشانه­های اویند و از این لحاظ، فرقی بین کارهای خارق­العاده­ای که توسّط پیامبران انجام شده با دیگر مخلوقات نیست. در عهد قدیم برخلاف عهد جدید، قوّت، معجزه نیست، بلکه عامل به­وجود آمدن آن است. همچنین در فرهنگ مسیحیت، معجزات ادامه داشته و به حضرت عیسی (ع) اختصاص ندارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A comparative study of the semantic domain of miracles in the Qur'an and the Testaments

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Dastranj 1
  • mohammad dehghani 2
1 Associate Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, Arak University, Arak, Iran
2 دانشجوی دکترای رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه اراک، اراک، ایران
چکیده [English]

Semantic domain is a set of words with conceptual links that are characterized by a specific semantic specification. Analysis of these relationships and conceptual connections is one of the ways to achieve the minutes of meaning. "Miracle" is one of the common religious terms that is considered as one of the important topics of interfaith. In this study, the term miracle was examined in terms of intertextual relations with analytical and descriptive method, and it was concluded that the semantic domain of "miracle" in the Qur'an includes words such as: "verse", "statement", "argument" and " Sultan Mobin " and In the covenants: "Ayat", "strange" and "strong". The word "verse" is used in common sense in all the heavenly books to express the connection between sign and meaning, a sign that is sometimes in formative matters and sometimes in legislative matters as well as in sensations and rationalities. In fact, God has presented His creative and legislative verses to man with the aim of laying the groundwork for faith. An examination of the semantic scope of the "miracle" in the Torah and the Bible and the parameters obtained from the effect of its companions on keywords suggests that all creatures of God Almighty are "verses" and signs of Evin. And in this respect, there is no difference between the extraordinary works done by the prophets and the other creatures. In the Torah, unlike the Bible, "strength" is not a miracle but a factor. Also in the culture of Christianity, miracles continue and are not dedicated to Jesus (pbuh).

کلیدواژه‌ها [English]

  • semantic field
  • miracle
  • Quran
  • Torah
  • Bible
  1. قرآن کریم
    1. ابن ادریس حلّی، محمد بن احمد (1390ش): «السرائر»، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعۀ مدرسین حوزه.
    2. ابن درید، محمد بن حسن (1998م): «جمهرة اللغة»، به کوشش رمزی منیر بعلبکی، بیروت: دارالعلم للملایین.
    3. ابن فارس، احمد (1404ق): «معجم مقاییس اللغة»، قم: مکتبة الاعلام الاسلامی.
    4. ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق): «لسان العرب»، بیروت: دار صادر.
    5. ازهری، محمد بن احمد (1421ق): «تهذیب اللغة»، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    6. آلوسی، سید محمود (1415ق): «روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم»، به کوشش علی عبدالباری عطیه، بیروت: دارالکتب العلمیة.
    7. ایزوتسو، توشی هیکو (1361ش): «خدا و انسان در قرآن»، ترجمۀ احمد آرام، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی و زبان­شناختی.
    8. ایزوتسو، توشی هیکو (1394ش): «مفاهیم اخلاقی- دینی در قرآن»، ترجمۀ فریدون بدره‌ای، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
    9. بلاغی، محمدجواد (1405ق): «الهدی الی دین المصطفی»، ترجمۀ سید احمد صفایی، قم: دارالکتب الاسلامیة، انتشارات آفاق.
    10. ترجمه کتاب مقدس شامل(1995م): «عهد قدیم و عهد جدید»، انگلستان: انجمن بین المللی کتاب مقدس.
    11. جارالله زمخشری، محمود بن عمر (1399ق): «اساس البلاغة»، بیروت: دار صادر.
    12. جفری، آرتور (1372ش): «واژه‌های دخیل در قرآن»، ترجمۀ فریدون بدره‌ای، تهران: توس.
    13. خویی، سید ابوالقاسم (1364ش): «مستند العروة»، قم: منشورات مدرسه دارالعلم.
    14. دست­رنج، فاطمه؛ دهقانی، محمد (1398ش): «تاریخ­گذاری روایات معجزه»، طرح پژوهشی، دانشگاه اراک.
    15. دست­رنج، فاطمه؛ دهقانی، محمد (2019م): «معناشناسی آیه در قرآن در پرتو روابط همنشینی و جانشینی»، مجله بین المللی چند فرهنگی و درک چند دینی.
    16. دست­رنج، فاطمه؛ طبیبی، علیرضا؛ دهقانی، محمد (1399ش): «تاریخ گذاری روایات معجزه براساس روش تحلیل متن و إسناد»، قم، مجلۀ علوم حدیث، سال بیست و پنجم، شمارۀ دوم.
    17. دست­رنج، فاطمه؛ طبیبی، علیرضا؛ دهقانی، محمد (1398ش): «نقد و بررسی تعاریف مسلمانان از معجزه»، تهران: همایش اعجاز قرآن کریم، دانشگاه شهید بهشتی.
    18. دست­رنج، فاطمه؛ احسانی، کیوان؛ دهقانی، محمد؛ کوه­رو، افسانه (1400ش): «معناشناسی سلطان در قرآن با تأکید بر روابط همنشینی و جانشینی»، پژوهشنامه قرآن و حدیث، پاییز و زمستان، شمارۀ 29.
    19. دست­رنج، فاطمه؛ طبیبی، علیرضا؛ دهقانی، محمد، کوه­رو، افسانه (1399ش): «بررسی تطبیقی دیدگاه­های مختلف درمورد واژۀ بیّنه با رویکرد معناشناسی ایزوتسو»، مجلۀ مطالعات تطبیقی قرآن پژوهی، دوره4، شمار8.
    20. دست­رنج، فاطمه؛ طبیبی، علیرضا؛ دهقانی، محمد؛ ناصح، احمدعلی (1400ش): «بررسی فقه­الحدیثی احادیث حاوی کلمۀ معجزه»، مطالعات فهم حدیث، سال هشتم، شماره اول، پیاپی15، پاییز و زمستان.
    21. دست­رنج، فاطمه؛ طبیبی، علیرضا؛ دهقانی، محمد، کوه­رو، افسانه (1400ش): «بررسی سندی احادیث حاوی کلمۀ معجزه با رویکرد تاریخی»، دوفصلنامه تخصصی پژوهش­های نوین در آموزه­های قرآن و سنت.
    22. دهقانی، محمد (1397ش)، «بررسی حوزۀ معنایی معجزه در قرآن»، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد به راهنما