بررسی تطبیقی تفسیر آیه 79 سوره نساء در انتساب شرور به خداوند، از دیدگاه آیه‌الله جوادی آملی و فخر رازی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

طلبه جامعه الزهرا

چکیده

مسئله­ی انتساب شرور و حسنات به خداوند، به نوعی از فروع مسئله جبر و اختیار محسوب می­شود؛ لذا عدم آگاهی صحیح از آن، موجب کج فهمی­های بنیادی، در اصول اعتقادی هر فرد می­شود. نوشتار حاضر، با روش توصیفی- تطبیقی، درصدد پاسخ به سؤال از مفهوم شر و نحوه انتساب آن به خداوند از منظر آیت­الله جوادی آملی و جناب فخر رازی است. در برخی از آیات از جمله: آیه 78 سوره نساء، حسنات و سیئات از جانب خدا بیان شده است؛ اما در برخی از آیات دیگر، قرآن میان این دو تفکیک قائل شده و حسنات را از جانب خدا و سیئات را از جانب انسان دانسته است؛ از جمله: در آیه 79 سوره نساء که مورد بحث ما دراین نوشتار می­باشد. نتیجه حاصله چنین است که، از منظر آیه الله جوادی آملی، همه خیرات و شرور از نزد خدای سبحان است و از آنجا که خداوند منشأ هر خیر و رحمتی است، خیرات نه تنها از نزد خداست بلکه از خدا نیز هست. ولی شرور فقط از نزد خداست (مِن عِندِالله)؛ ( 78/نساء)، اما از خدای متعال نیست؛ بلکه سبب قریب آن، اعمال خود انسان است. در حالی که فخر رازی، با پذیرش دیدگاه کسب، انتساب حسنات و شرور به خداوند را حقیقی می­داند و اسناد شرور به انسان را، از باب «رعایت ادب» و یا «استفهام انکاری» می­پندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of the Interpretation of Verse 79 of Surah An-Nisa 'in Attributing Evil to God, from the Perspective of Ayatollah Javadi Amoli and Fakhr Razi

نویسنده [English]

  • maryam yousefi
Students of Al-Zahra Society
چکیده [English]

The issue of attributing evil and goodness to God is considered as a branch of the issue of predestination and free will; Therefore, lack of proper knowledge of it causes fundamental misunderstandings in the beliefs of each person. The present article, with a descriptive-comparative method, seeks to answer the question of the concept of evil and how it is attributed to God from the perspective of Ayatollah Javadi Amoli and Mr. Fakhr Razi. In some verses, such as: verse 78 of Surah An-Nisa ', good and evil are mentioned by God; But in some other verses, the Qur'an distinguishes between the two and considers the good from God and the evil from man; For example: in verse 79 of Surah An-Nisa 'which we are discussing in this article. The result is that, according to Ayatollah Javadi Amoli, all goodness and evil are from God Almighty, and since God is the source of all goodness and mercy, goodness is not only from God but also from God. But evil is only from God (مِن عِندِالله); (78 / An-Nisa '), but not from God Almighty; Rather, the immediate cause is the actions of man himself. While Fakhr-e-Razi, by accepting the view of "Kasb", considers the attribution of good and evil to God as real and considers the documents of evil to man as "observance of politeness" or "denial inquiry".

کلیدواژه‌ها [English]

  • Miracle
  • verse 79 of Surah An-Nisa '
  • attribution of evil to God
  • Ayatollah Javadi Amoli
  • Fakhr Razi
  1. قرآن کریم

    1. ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی(1422ق): «زاد المسیر فی علم التفسیر»، بیروت: دار الکتاب العربی، چاپ اول.
    2. ابن حزم (۱۴۰۳ق): «الفِصَل فی الملل و الاهواء و النحل»، بیروت، بی­نا.
    3.  اشعری، علی بن اسماعیل (۱۹۵۵م): «کتاب اللمع فی الرد علی اهل الزیغ و البدع»، مصر : چاپ حموده غرابه.
    4. ابن منظور، محمدبن مکرم (1408ق): «لسان العرب»،بیروت: دار صادر، چاپ سوم.
    5. باقلانی، ابو بکر (1407ق): «تمهید الاوایل و تلخیص الدلایل»، بیروت: مؤسسه کتب الثقافیه، چاپ اول.
    6. بحرانی ، سید هاشم (1416ق): «البرهان فی تفسیر القرآن»، تهران: بنیاد بعثت، چاپ اول.
    7. بدوی، عبدالرحمان (۱۹۸۳م): «مذاهب الاسلامیین»، بیروت، بی­نا.
    8. بیاضی، احمدبن حسن (۱۹۴۹م): «اشارات المرام من عبارات الامام»، قاهره، بی­نا.
    9. جرجانی، علی بن محمد (۱۳۷۰ش): «شرح المواقف »، مصر:چاپ محمد بدرالدین نعسانی حلبی و قم: چاپ افست.
    10. جوادی آملی، عبدالله (1398ش): «تفسیر تسنیم»،قم: اسراء، چاپ پنجم.
    11. جوادی آملی،عبدالله (1397ش): «توحید در قرآن»، مترجم حیدر علی ایوبی، قم: اسراء، چاپ نهم.
    12. جوهری، أبو نصر اسماعیل بن حماد (1376ش): «الصحاح(تاج اللغه و صحاح العربیه)»، بی­جا، بی­نا.
    13. دهخدا، علی اکبر(1377ش): «لغتنامه دهخدا»، تهران: دانشگاه تهران.
    14. راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد (1412ق): «مفردات ألفاظ قرآن»، محقق:صفوان عدنان الداودی، بیروت: انتشارات دارالقلم.
    15. شیبانی، محمد بن حسن(1413ق): «نهج البیان عن کشف معانی القرآن»، تهران: بنیاددائره المعارف اسلامی، چاپ اول.
    16. فخرالدین رازی، ابو عبدالله محمد بن عمر(1420ق): «مفاتیح الغیب»، بیروت: دار إحیاء اتراث العربی، چاپ سوم.
    17. فخررازی، محمدبن عمر(۱۴۰۷ق): «المطالب العالیه من العلم الالهی»، بیروت: چاپ احمد حجازی سقا.
    18. فخر رازی، محمدبن عمر (بی­تا): «القضا والقدر»، بیروت: دارالکتاب العربی.
    19. فخر رازی، محمد بن عمرو نصیرالدین طوسی (1405ق): «تلخیص المحصّل»،بیروت: دارالأضواء، چاپ دوم.