نقد تحلیلی آرای مستشرقان درباره اصحاب کهف با تأکید بر آموزه های قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای رشته تفسیر تطبیقی، جامعة الزهرا (س)، قم، ایران

2 دانشجوی دکتری رشته قرآن و روانشناسی، جامعة المصطفی، قم، ایران

چکیده

خداوند متعال در قرآن کریم برای رساندن مقصود خود به مخاطبین به‌کرات از قصه و داستان بهره برده است. یکی از داستان‌هایی که در قرآن کریم مطرح شده است، داستان اصحاب کهف است.
مستشرقانی که به تحلیل قرآن کریم، از جمله داستان اصحاب کهف پرداخته‌اند، نظریات متفاوتی را در مورد این داستان مطرح نموده‌اند. تحلیل‌های متفاوت خاورشناسان در مورد داستان اصحاب کهف انگیزه‌ای ایجاد کرد که در این پژوهش به این پرسش پاسخ داده شود که مستشرقین در مورد داستان اصحاب کهف چه نظریاتی را مطرح کرده‌اند؟ این نظریه‌ها با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکرد انتقادی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد.
 برخی از خاورشناسان، این داستان را اسطوره و برخی دیگر آن را برگرفته از واقعیت و برخی آن را برگرفته از قصه‌های مسیحیان دانسته‌اند و این تفاوت رویکردشان نسبت به داستان اصحاب کهف منجر شده است که پیام‌های متفاوتی را از آیات برداشت کنند و برداشت‌های ناصوابی نیز داشته باشند. در این پژوهش ضمن مردود شمردن دیدگاه اسطوره انگاری داستان اصحاب کهف، روشن می‌گردد که حضرت رسول‌الله (صلی‌اللهعلیه‌وآله) این داستان را از مسیحیان نقل نکرده است؛ بلکه مسیحیان این داستان را که بر اساس واقعیت است، به‌خاطر رسیدن به اهداف شبهه‌ناک خود، تحریف کرده و در میراث دینی‌شان وارد کرده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analytical criticism of the opinions of Orientalists about the companions of the cave with the Quran

نویسندگان [English]

  • Akram sadat Seyyedi 1
  • Seyad mohammad Alavizade 2
1 Level 4, Comparative Tafsir, Al-Zahra Society, Qom, Iran
2 PhD student of Quran and Psychology, Al-Mustafa University, Qom, Iran
چکیده [English]

In the Holy Qur'an, God Almighty has used stories many times to convey His purpose to the audience. One of the stories mentioned in the Holy Quran is the story of the Companions of the Cave.
Orientalists who have analyzed the Holy Quran, including the story of the Companions of the Cave, have put forward different opinions about this story. The different analyses of orientalists about the story of the Companions of the Cave created an incentive to answer the question in this research, what theories have the Orientalists put forward about the story of the Companions of the Cave? Of course, these theories are discussed and investigated with a descriptive-analytical method and with a critical approach.
  Some orientalists have considered this story to be a myth, others have taken it from reality, and some have taken it from the stories of Christians, and this difference in their approach to the story of the Companions of the Cave has led them to take different messages from the verses and have incorrect perceptions. In this research, while rejecting the mythic view of the story of the companions of the cave, it becomes clear that the Messenger of Allah (peace and blessings of Allah be upon him) did not narrate this story from the Christians; Rather, Christians have distorted this story, which is based on reality, to achieve their dubious goals and have included it in their religious heritage.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Qur' an
  • companions of the cave
  • analytical criticism
  • orientalist
  • myth
  1. قرآن کریم

    1. ابن منظور، محمد بن مکرم (1374 ق): «لسان العرب»، 15 جلد، بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر.
    2. ابن نبی، مالک (1958 م): «الظاهره القرآنیه: نظریة جدیدة فی دراسات القرآن»، تعریب: عبدالصبورشاهین، قاهرة: دارالعروبه.
    3. آذربایجانی، مسعود و موسوی اصل، سید مهدی (۱۳۸۷): «درآمدی بر روان‌شناسی دین»، قم و تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سمت، چاپ دوم.
    4. اسلامی، سیّد حسن (1383): «اخلاق نقد». قم: دفتر نشر معارف.
    5. بروکلمان، کارل (1346): «تاریخ ملل و دول اسلامی»، ترجمه هادی جزایری، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ دوم.
    6. بهشتی‌پور، حسن (1394): «آموزش گام‌به‌گام روش‌های تحلیل سیاسی»، تهران: صداوسیمای جمهوری اسلامی (سروش)، بی چا.
    7. جوان فکر، اسماعیل و امیری، جهان‌دار (1392): «جزوه تخصصی مشاغل خبری (تعاریف کلی)»، تهران: معاونت سیاسی صداوسیمای جمهوری اسلامی، بی چا.
    8. جوهری، اسماعیل بن حماد (1404 ق): «الصحاح اللغه»، 6 جلد، بیروت: دارالعلم للملایین، چاپ سوم.
    9. خدایی، علی (1398/11/07): «یونگ و سوره کهف»، روان تحلیل: https: //ravantahlil.com/JKQ
    10. دهخدا، علی‌اکبر؛ معین، محمد؛ احمدی گیوی، حسن؛ شهیدی، سید جعفر (1390): «لغت‌نامه دهخدا»، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
    11. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412 ق): «المفردات فی غریب القرآن»، بیروت: دار الشامیة.
    12. رضوان، عمر بن ابراهیم (۱۹۹۲ م): «آراء المستشرقین حول القرآن الکریم»، ریاض: دارالطیبه.
    13. زرشناس، زهره (1380)، «قصه اصحاب کهف به روایت سغدی»، نامه فرهنگستان، شماره 18 صص 21- 40.
    14. زمانی، محمدحسن (1385): «شرق‌شناسی و اسلام‌شناسی غربیان»، قم: بوستان کتاب.
    15. سبحانی، جعفر (1383): «منشور جاوید»، قم: مؤسسه امام صادق (ع).
    16. ستاری، جلال (1376): «پژوهشی در قصه اصحاب کهف»، تهران: نشر مرکز.
    17. شریفی، احمد حسین (1391): «آیین زندگی اخلاق کاربردی». قم: دفتر نشر معارف.
    18. شمیسا، سیروس و پاینده، حسین (1385): «تحلیل مفهوم سایه و کهن الگو در اندیشه یونگ»، روزنامه سرمایه، شماره 201.
    19. صادقی، تقی (۱۳۷۹): «رویکرد خاورشناسان به قرآن»، تهران: فرهنگ گستر.
    20. طباطبائی، سید محمدحسین (1417 ق): «المیزان فی تفسیر القرآن»، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
    21. طبیان، محمد تیسیر (1405 ق): «اهل کهف»، بیروت: بی‌نا، چاپ اول.
    22. طریحی، فخرالدّین (1375): «مجمع‌البحرین». تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی، چاپ سوم.
    23. الظالمی، حسین الشیخ خضر (1384 ق، 1965 م): «قالوا فی الاسلام»، نجف: مطبعة الآداب، بی چا.
    24. غباری بناب، باقر، (1387): «تولدی دوباره (برداشتی روان‌شناختی از سوره کهف در قرآن و کاربرد آن در مشاوره)»، فصلنامه سلامت روان، سال اول، شماره اول، صص 6-14
    25. فرامرز قراملکی، احمد (1388): «نقد در ترازوی اخلاق». عیار نقد. به کوشش علی اوجبی. تهران: مؤسّسة خانة کتاب.
    26. فراهیدی، خلیل بن احمد (1410): «العین»، قم: هجرت، چاپ دوم.
    27. فیومی، احمد بن محمد (1414 ق): «المصباح المنیر»، قم، مؤسسه دارالهجره.
    28. مجذوب، احمدعلی (1380): «اصحاب کهف در تورات و انجیل و قرآن»، ترجمه محمدصادق عارف، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
    29. محمد نقیب‌زاده (1390): «واقع‌نمایی قرآن و تأثیر آن در تفسیر از دیدگاه علامه طباطبائی (با تأکید بر ابعاد بلاغی)»، سامانه نشریات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، سال چهارم، شماره دوم، پیاپی 8، صفحه 65 ـ 92.
    30. مطهری، مرتضی (1376): «مجموعه آثار مرتضی مطهری»، 28 جلد، قم: صدرا، چاپ هفتم.
    31. معین، محمّد (1386) : «فرهنگ معین»، دوره دوجلدی، تهران: آدنا (کتاب راه نو)، چاپ چهارم.
    32. مکارم شیرازی، ناصر (1374): «تفسیر نمونه»، تهران: دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول.
    33. میرحسینی، احسان، (۱۳۹۵): «انواع تجزیه‌وتحلیل و نقد»، وب ‌سایت برقع https: //borqe.ir
    34. ناطقی، غلامحسین (1374): «خطای روشی شرق‌شناسان در خصوص قرآن از دیدگاه امام خمینی»، مجموعه مقالات کنگره‌ی آثار و اندیشه‌ی تربیتی حضرت امام خمینی، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، صص 118-188
    35. نقیب‌زاده، محمد (1385): «قصص قرآن در آینه واقع‌نمایی»، تهران: معرفت، صص 66-75
    36. نولدکه، تئودور (2004 م): «تاریخ القرآن»، گردآورنده: شفالی، فریدریش، محقق: تأمر، جورج و دیگران، بیروت: مؤسسه کونراد– ادناور، بی چا.
    37. Gibbon, Edward (1776-1789): "The History of the Decline and Fall of the Roman Empire", 6 volumes, Strahan & Cadell, London,
    38. Jung, Carl Gustav (1953-1991): " A Typical Set of Symbols Illustrating The Process of Transformation", PRINCETON UNIVERSITY PRESS, THE BOLLINGEN FOUNDATION AND THE HEIRS OF C.G. JUNG, page number: pp 3643-3655
    39. Sims-Williams, Nicholas (1985): "The Christian Sogdian Manuscript", C2, BTT 12, Berlin. Idem 1988: ``Syro-Sogdica III: Syriac Elemnts in Sogdian'', Acta Iranica, 28 (green leaf), pp 145-156.