بررسی جایگاه مشورت با زنان در قرآن و روایات با تأکید بر تفاسیر مفسّران معاصر فریقین (المنار- فی ظلال القرآن- المیزان- تسنیم)

نوع مقاله : مقاله ترویجی

نویسنده

دانش آموخته دکترای رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام (ره)شهرری، تهران، ایران

چکیده

مشورت در دین اسلام و سیره­ی ائمه معصومین (ع)، اهمیّت ویژه­ای دارد. قرآن کریم، مسلمانان را به مشورت در امور فردی، خانوادگی و اجتماعی توصیه می­کند و مشورت کردن را یکی از خصوصیات بارز مسلمین دانسته و آ­ن­ها را از استبداد رأی بر حذر می­دارد. در این نوشتار، ابعاد و جایگاه مشورت در قرآن و روایات معصومین (ع)، و همچنین روایات منع مشورت با زنان از دیدگاه مفسّران معاصر فریقین (رشیدرضا در المنار و سیّدقطب در فی ظلال القرآن از مفسّران معاصر اهل تسنّن و علامه طباطبایی در المیزان و آیت­الله جوادی آملی در تسنیم از مفسّران معاصر شیعه) با روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی مورد بررسی قرار گرفته است. از رهگذر این بررسی تطبیقی، این نتایج به دست آمده است که از دیدگاه مفسران فریقین، در اسلام مشورت با زنان همچون مردان، در صورتی­که صاحب رأی، تجربه و تقوا در امور مورد مشورت باشند، مورد تأیید است و روایات منع مشورت، مطلق نبوده و موارد خاصی را در بر می­گیرد و امر به مشورت، شامل مواردی که دارای نص و حکمی در قرآن است، نمی­باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the status of consultation with women in the Qur'an and hadiths with emphasis on the interpretations of contemporary commentators

نویسنده [English]

  • zahra dayani nardashti
Assistant Professor, Department of Quran and Hadith, Islamic Azad University, Yadegar Imam Shahrari, Tehran, Iran
چکیده [English]

Consultation in the religion of Islam and the biography of the Imams (as) is of special importance. The Holy Qur'an advises Muslims to consult in personal, family and social affairs, and considers consulting as one of the prominent characteristics of Muslims, and warns them against the tyranny of opinion. In this article, the dimensions of consultation in the Qur'an and the narrations of the Infallibles (AS) from the point of view of contemporary commentators of the two sects (Rashid Reza in Al-Manar and Sayyid Qutb in Fi Zelal Al-Quran from contemporary Sunni commentators and Allameh Tabatabai in Al-Mizan It is studied by descriptive-analytical and comparative methods and deals with the position of consultation in Islam and examines the narrations forbidding consultation with women. In this regard, it has been concluded that from both points of view in Islam, consultation with women, like men, is approved if they have the opinion, experience and piety in the matters being consulted, and the narrations forbidding consultation are not absolute and special cases And the order to consult does not include items that have a text and ruling in the Qur'an.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Consultation with women
  • Quran
  • Narrations
  • Interpretations of contemporary Shiite and Sunni commentators
  1. قرآن کریم

    نهج البلاغه امام علی(ع)

    1. آمدی، عبدالواحد (1366ش): «غررالحکم ودررالکلم»، ترجمه محمّد علی الانصاری، تهران: بی­نا.  
    2. ابن شعبه حرّانی، حسن بن علی (1365ش): «تحف العقول»، ترجمه کمره­ای، تهران: کتابخانه اسلامیه.     
    3. ابن منظور، محمّد بن مکرّم (1435 ق): «لسان العرب»، قم: نشر ادب الحوزه، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
    4. استادی، رضا (1360ش): «شوری در قرآن و حدیث»، قم: مؤسسه انتشارات هجرت.
    5. بیهقی، احمدبن حسین (1414ق): «السنّن الکبری»، مکه: بی­نا.
    6. برقی، احمد بن محمّد (1342ش): «رجال»، تهران: چاپ محدّث ارموی.
    7. جوادی آملی، عبدالله (1375): «زن در آینه جلال و جمال»، قم: نشر الاسراء.
    8. جوادی آملی، عبدالله (1399ش): «تفسیر»،سایت اسراء.
    9. حوزه نت (1378 ش): «نگاهی به مبانی فقهی شورا»، نشریه علوم سیاسی، دانشگاه باقر العلوم، شماره4.                  
    10. دهخدا، علی اکبر (1337ش): «لغت نامه»، تهران: بی نا.
    11. دشتی، محمّد (1379ش): «نهج البلاغه»، ترجمه محمّد دشتی، قم: مؤسسه فرهنگی انتشاراتی حضور.
    12. رشید رضا، محمّد (1414ق/2005م): «تفسیرالقرآن الحکیم، المشهور به تفسیر المنار»، تحقیق ابراهیم شمس، لبنان. سبحانی، جعفر (بی تا): «فروغ ابدیت »، بی­جا: دفتر تبلیغات اسلامی.
    13. سامانی، محمود (1378ش): «مشورت و مشاوران در سنّت و سیره پیشوایان»، قم.
    14. سیوطی، جلال الدّین (بی‏تا): «المزهر فی علوم الغه»، بیروت: دارالکتب العلمیه.
    15. صدوق، محمّد بن علی (1367ش): «من لایحضرالفقیه»، ترجمه علی اکبر غفاری، تهران: نشرصدوق.
    16. طباطبائی، محمّدحسین (1374ش): «ترجمه تفسیر المیزان»، ترجمه سیّد محمّد باقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین.
    17. طیّب، سیّد عبدالحسین (1386): «تفسیراطیب البیان»، بی­جا: مؤسسّه سبطین.
    18. علیزاده، قدسی (1390): «جایگاه و ابعاد مشورت در سیره­ی عملی امام خمینی (ره)»، فصلنامه پژوهشنامه انقلاب اسلامی، سال اول، ش1.
    19. عظیمی زاده، احمد (1382): «بررسی مقاله­های مدیریت مشارکتی از منظر فرهنگ اسلامی و فرهنگ غرب»، پایان نامه کارشناسی ارشد، مؤسسّه عالی آموزش و پرورش سازمان مدیریّت و برنامه­ریزی.
    20. فرح، رامین (1387): «مقاله مردم سالاری مهدوی»، نشریه مشرق موعود.
    21. فتحی، امیر (1395): «نقش و جایگاه شورا و بیعت در حکومت اسلامی از دیدگاه شیعه و اهل سنّت»، پایان نامه دانشگاه مرکز مدیریّت حوزه علمیه قم.
    22. قرشی، سیّدعلی اکبر (1352ش): «قاموس قرآن»، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
    23. قطب، سیّد ابراهیم شاذلی (1412ق): «فی ظلال القرآن»، بیروت: دارالشروق.
    24. مجلسی، محمّد باقر (1403ق): «بحارالانوار»، بیروت: مؤسسّه التاریخ العربی.
    25. معین، محمّد (1371ش): «فرهنگ فارسی»، تهران: امیرکبیر.
    26. مصطفی پور، محمد رضا (1386): «قلمرو شورا در منابع اسلامی»، گنجینه معرفت، ش 22.
    27. میرزا محمّد، علیرضا (1389): «اصول و مبانی و شورا از منظر امام علی(ع)»، نشریه پژوهشنامه علوی، سال اوّل، ش2.
    28. بافکار، حسین(1383): « حلقه تدبیر (ویژه نامه شوراهای اسلامی)»، قم: مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما.
    29. یاوری راد، علیرضا (1385ش): «تحول مفهوم شورا در اندیشه سیاسی اندرزنامه نویسان در هفت قرن اول هجری»، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات.