بررسی تطبیقی مقدمۀ تفسیر تسنیم آیت‌الله جوادی آملی با دیگر تفاسیر قرآن به قرآن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانش آموخته رشته علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران، (نویسنده مسؤول).

چکیده

مقدمۀ تفاسیر قرآن کریم، یکی از مهم‌ترین راه‌های دستیابی به شیوۀ تفسیری و نیز مبانی، اصول و دیدگاه‌های خاص مفسّر است. آنچه مطالعه و تأمّل در مقدمه‌های تفاسیر قرآن را ضروری می‌نماید و دیدگاه‌‌های مفسران را به نحوی دقیق به خواننده منتقل می‌کند، توجه مفسر به برخی موضوعات قرآنی و روایی در مقدمه و رابطۀ آن با روش تفسیری وی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل مقدمۀ تفسیر تسنیم آیت‌الله جوادی آملی و دیگر تفاسیر قرآن به قرآن، با رویکرد تطبیقی و با بهره‌گیری از روش تحلیلی و توصیفی به نگارش درآمده است. نتیجۀ این تحقیق نشان داد که هر یک از مقدمه‌های تفاسیر قرآن به قرآن که در دورۀ معاصر نوشته‌ شده‌اند، اولاً اختلاف‌‌نظرهایی در بیان مباحث تفسیری، موضوعات قرآنی و علوم مرتبط با آن در آن‌ها وجود دارد و ثانیاً به نظر می‌رسد که موضوعات و مسائلِ بیان‌‌شده در این مقدمه‌ها، تقریباً به نحوی تنظیم و تدوین شد‌ه‌اند که خواننده را به روش تفسیری قرآن به قرآن و شیوه‌های آن رهنمون می‌سازد. در این میان، مقدمۀ تفسیر تسنیم از آن جهت که متضمّن مباحث تفسیری و قرآن‌شناسانۀ توأم است و همچنین مطالبِ ارائه‌شده در آن، به روشنی بیانگر روش مفسّر و متناسب با روش تفسیری ایشان به نگارش درآمده است، از خصوصیات یک مقدمۀ جامع برخوردار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative study of the introduction of Tasnim's commentary by Ayatollah Javadi Amoli with other interpretations of the Qur'an to the Qur'an

نویسندگان [English]

  • Alireza fakhari 1
  • farzin habibzadeh 2
1 Associate Professor, Department of Quranic and Hadith Sciences, University of Allameh Tabatabaei, Tehran, Iran.
2 Graduated from the Department of Quranic and Hadith Sciences, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran (responsible author).
چکیده [English]

Introduction to the interpretations of the Holy Quran is one of the most important ways to achieve the method of interpretation as well as the principles and specific views of the commentator. What makes it necessary to study and reflect on the introductions of the Qur'anic commentaries and convey the views of the commentators accurately to the reader, is the commentator's attention to some Qur'anic issues and narration in the introduction and its relationship with his interpretive method. The present study has been written with the aim of examining and analyzing the introduction of Tasnim's commentary by Ayatollah Javadi Amoli and other interpretations of the Qur'an to the Qur'an, with a comparative approach and using an analytical and descriptive method. The result of this research showed that each of the introductions of Qur'anic interpretations to the Qur'an that have been written in the contemporary period, firstly, there are differences in the expression of interpretive topics, Qur'anic subjects and related sciences in them and Secondly, it seems that the topics and issues stated in these introductions are almost formulated and formulated in a way that guides the reader through the interpretive method of the Qur'an to the Qur'an and its methods In the meantime, the introduction of Tasnim's commentary has the characteristics of a comprehensive introduction because it has interpretive and Qur'anic issues and also the contents presented in it clearly express the method of the commentator

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tasnim Interpretation
  • Ayatollah Javadi Amoli
  • Introduction to Interpretations
  • Interpretive Methods
  • Interpretation of Quran to Quran
  1. قرآن کریم

    1. اسلامی، علی (1386): «تسنیم سنام معرفت قرآن»، فصلنامه اسراء، شمارۀ 1، صص 105ـ128.
    2. ایازی، محمدعلی (1393): شناخت­نامه تفاسیر، تهران: نشر علم، چاپ اول.
    3. ایزدی مبارکه، کامران (1376): شروط و آداب تفسیر و مفسّر، تهران: امیرکبیر، چاپ اول.
    4. بابایی علی­اکبر و دیگران (1388): روش­شناسی تفسیر قرآن، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، تهران: سمت، چاپ چهارم.
    5. بحرانی، سید هاشم بن سلیمان (1374): البرهان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسۀ بعثۀ، چاپ اول.
    6. بلاغى، محمدجواد (بی­تا): آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن‏، 2 جلد، قم: وجدانى‏، چاپ اول.
    7. جلالیان، حبیب­الله (1392): تاریخ تفسیر قرآن کریم، تصحیح و تعلیق محمدرضا آشتیانی، تهران: اسوه، چاپ دهم.
    8. جوادی آملی، عبدالله (1378): تسنیم، قم: مرکز نشر اسراء.
    9. خطیب، عبدالکریم‏ (1424ق): التفسیر القرآنى للقرآن‏، بیروت: دارالفکرالعربی‏، چاپ اول.
    10. خویی، ابوالقاسم (1393): البیان فی تفسیر القرآن، ترجمۀ سید جعفر حسینی، تهران: دارالثقلین، چاپ سوم.
    11. راوندی، قطب الدین سعید بن هبۀ الله (1405): فقه­القرآن، تحقیق احمد الحسینی، قم: کتابخانۀ آیت­الله مرعشی نجفی، چاپ دوم.
    12. رضایی اصفهانی، محمدعلی (1390): درس­نامۀ روش­های تفسیر قرآن، قم: مرکز بین­المللی ترجمه و نشر المصطفی، چاپ اول.
    13. شاکر، محمدکاظم (1394): اندیشه­های قرآنی، قم: آیین احمد، چاپ اول.
    14. ــــــــــــــــ (1394): مبانی و روش­های تفسیری، قم: جامعۀ المصطفی العالمیۀ، چاپ دوم.
    15. شایسته­نژاد، علی­اکبر (1386): تفسیر موضوعی قرآن، تهران: دانشگاه پیام­نور، چاپ ششم.
    16. شناخت­نامۀ علامه طباطبایی (بی­تا): به کوشش دفتر تنظیم و نشر مجموعۀ آثار علامه طباطبایی، جلد 1 و 2.
    17. شنقیطى، محمدامین بن محمد (1427ق): ‏أضواء البیان فى إیضاح القرآن بالقرآن‏، بیروت: دارالکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون‏، چاپ اول.
    18. شیخ حر عاملى، محمد بن حسن‏ (1409): تفصیل وسائل­الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، چاپ اول‏.
    19. صادقى تهرانى، محمد (1406ق): الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنه‏، قم‏: فرهنگ اسلامى، چاپ دوم‏.
    20. طباطبایى، محمدحسین (1361): تاریخ و روش تفسیر در قرآن، بنیاد فرنگی امام رضا (ع).
    21. ـــــــــــــــــــ (1390ق): ‏المیزان فی تفسیر القرآن‏، بیروت‏: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، چاپ دوم.
    22. ـــــــــــــــــــ (1374ش): المیزان فی تفسیر القرآن‏، ترجمۀ محمدباقر موسوى، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم.
    23. طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن (بی­تا)، مجمع­البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء الراث العربی.
    24. طبری، محمد بن جریر (1412): جامع­البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دارالمعرفۀ، چاپ اول.
    25. عمید زنجانی، عباسعلی (1387): مبانی و روش­های تفسیر قرآن، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ ششم.
    26. قمی، علی بن ابراهیم (1367ش): تفسیر قمی، قم: دارالکتاب.
    27. مؤدب، رضا (1397): روش­های تفسیر قرآن، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)، قم: دانشگاه قم، چاپ پنجم.
    28. مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى‏ (1403): بحارالأنوار الجامعه لدرر اخبار الأئمۀ الاطهار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی‏، چاپ دوم‏.
    29. معرفت، محمدهادی (1388): تفسیر و مفسران، قم: انتشارات تمهید، چاپ پنجم.