2024-03-29T18:00:46Z
https://www.olomquran.ir/?_action=export&rf=summon&issue=10955
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2476-5317
1395
1
2
کارکردهای تطبیقی مبحث «حجیت اصول فقه» در تفسیر قرآن
اصول فقه و تفسیر قرآن مباحث مشترکی دارند که از تطبیق آنها میتوان به معارف تازهای دست یافت. از آنجا که دانش اصول فقه نسبت به تفسیر نقش ابزاری و مقدماتی دارد، بررسی مباحث مشترک آنها میتواند در پویایی تفسیر قرآن اثرگذار باشد. یکی از بخشهای دانش اصول، مبحث «حجیت» است که به بررسی اعتبار «ادله» میپردازد. هدف از این نوشتار که با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکردی تطبیقی نگارش یافته، جستجو از نقش مباحث «حجیت» در تفسیر قرآن است، در این خصوص میتوان گفت مباحث حجیت اصول فقه، در مبانی، روشها، منابع و قواعد تفسیر نقش دارد و موجب اعتبار بخشی تفاسیر میشود. از جمله مباحثی که ذکر کاربردهای آن در این زمینه حائز اهمیت است، بحث در خصوص «حجیت ظواهر قرآن»، «حجیت سنت»، «حجیت قول لغوی»، «اجماع» و «عقل» است که به کنکاش تطبیقی در این خصوص خواهیم پرداخت.
اصول فقه
تفسیر
مبحث حجیت
سنت
2017
01
20
9
45
https://www.olomquran.ir/article_84498_d21cc2e9bd683d18a4f39b1587d353ed.pdf
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2476-5317
1395
1
2
تأثیر استشهادات ادبی در تفسیر قرآن کریم (مقایسه موردی تفاسیر کشّاف و لاهیجی)
مفسّران قرآن در طول تاریخ خدمات فکری و فرهنگی بسیاری به جامعه اسلامی تقدیم داشتهاند. برخی از آنها قرآنمحوربوده و همواره سعی داشتهاند عناصرمتنیِزبانقرآنراحفظکنند. این سبک تفسیری، هرچند بهسبک متن قرآننزدیکتراست، ولیاغلبفهممتنرا برای خوانندگانمشکلمیسازد. در مقابل برخی دیگر خوانندهمحورند و رساندن پیام را اساس کار خود قرار میدهند. فهم چنین تفسیری برایخوانندگانسادهتر است؛چونهیچعنصربیگانه و ناآشناییدرآننمییابند. یکی از مواردی که مفسّران گروه دوم برای تفهیم آیات بدان متمسّک شدهاند، استشهادات ادبی است. در عصر حاضر از لحاظ فصاحت و بلاغت در اوج شکوفایی بوده است. تفسیر کشّاف زمخشری از جمله تفاسیری است که برای تفهیم معنا، از شواهد ادبی آن روزگار استمداد جسته و به دنبالفهممراد و حکمت واژگان مستعمل در آیات، به آنها استشهاد کرده است. در مقابل تفسیرهایی همچون تفسیر لاهیجی که از شواهد ادبی بیبهرهاند در القای معنا ضعیف هستند. لذا مقالة حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی، تعدادی از آیات قرآن را در پرتو دو تفسیر مذکور مورد بررسی قرار داده است؛تا در پرتو این دو تفسیر تأثیر استشهادات ادبی را بنمایاند و در نهایت به این نتیجه رسیده است که زمخشری با تفسیر لغات قرآن بر اساس اشعار جاهلی، دامنة فهم عوام و خواص را بهطور همزمان تأمین میکند. حال آنکه لاهیجی نتوانسته است از پیچیدگیهای لفظی خود را برهاند و از این رو در انتقال صریح معانی و مفاهیم قرآنی ناتوان مانده است.
قرآن کریم
تفسیر
زمخشری
لاهیجی
استشهادات ادبی
2017
01
20
47
73
https://www.olomquran.ir/article_84501_e35a77cd9498697ce555abcf6b9a3f19.pdf
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2476-5317
1395
1
2
تجلی ادعیه قرآنی در مناجات خمسه عشر
نیایشهای معصومان: فصلی فربه از فرهنگ زندگی ایشان است وسیره معصومین و گفتار آن بزرگواران همگی مُلهَم از قرآنکریم است و ایشان بارها بدان اشاره کردهاند.. در پژوهش حاضر نمونههایی از تجلی ادعیهی قرآنی و هماهنگی مفاهیم مناجات خمسه عشره با آیات قرآن بررسی خواهد شد. مفاهیمی همچون وفات با نیکان، سربلندی و آبرومندی در روز قیامت، طلب توبه و آمرزش گناهان، طلب رحمت الهی، پیروزی بر کافران، تسبیح و تحمید خداوند، درخواست دور ماندن از عذاب، متنعم بودن در بهشت از جمله گزارههایی است که مورد بررسی قرار خواهد گرفت. مفاهیم ذکر شده تنها نمونهای از این هماهنگیهاست و بررسی تمامی اشتراکات از ساختار این پژوهش خارج است. حاصل پژوهش آنکه ادعیه تجلییافته در مناجات خمسه عشره الگویی است جهت ارتباط با خداوند متعال در نوع در خواستهایمان و بیانگر این نکته است که مناجاتهای خمسه عشره دارای مبنای قرآنی است که نحوه ارتباط با معبود را به شکل صحیح نمایان میسازد که زمینهساز سعادت فرد میباشد.
امام سجاد
ادعیه قرآنی
مناجات خمسه عشره
صحیفه سجادیه
2017
01
20
75
95
https://www.olomquran.ir/article_84505_52a71e78f76092e28049343b10d216c5.pdf
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2476-5317
1395
1
2
بررسی و نقد تطبیقی اسباب النزول «واحدی نیشابوری» با اشهر تفاسیر شیعی (بررسی موردی آیات امامت)
اسباب النزول یا شناخت مناسبت و علت نزول آیات قرآن، مجموعه اطلاعاتی است که ما را در فهم مکان، زمان و حوادثی که منجر به نزول آیه، یا مجموعه آیاتی متحد الموضوع و یا تشریع حکمی گشته، یاری میرساند به گونهای که چه بسا عدم درک آنها منجر به انحراف گردد. مشهورترین اثری که با موضوع اسباب النزول نگاشته شده، کتاب «اسباب النزول» نوشته واحدی نیشابوری است. با توجه به اینکه واحدی از قرآن پژوهان اهل سنت است، به نظر میرسد که تعصّب مذهبی ,وی مانع از آن شده که منصفانه و همچون یک محقق راستین، سبب نزول برخی از آیات را بیان، و حق آنها را ادا نماید لذا در این پژوهش سعی شده با روش توصیفی– تحلیلی و رویکرد انتقادی، آراء و نظرات واحدی در ذیل آیات مربوط به امامت حضرت علی ذکر و براساس تفاسیر شیعی، مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
اسباب النزول
تفاسیر شیعی
واحدی نیشابوری
آیات امامت
تفسیر مجمع البیان
تفسیر المیزان
تفسیر نمونه
تفسیر نور
2017
01
20
97
119
https://www.olomquran.ir/article_84915_f2ca1e2409d44d8e2f6e1939dfe23a3d.pdf
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2476-5317
1395
1
2
بررسی تطبیقی یکسانسازی ترجمه اسم، فعل و حرف در ترجمههای معاصر قرآنکریم
یکی از اصول بسیار مهمی که تاکنون در ترجمههای فارسی قرآن کریم، توجه به سزایی به آن نشده است، اصل یکسان سازی در ترجمه مشابهات است. این مشابهات به گونههای مختلفی تقسیم میشوند که لازم است مترجمان در ترجمه قرآن بدان توجه لازم را داشته باشند. مترجم باید برای منسجم تر شدن ترجمه، اصول یکسان سازی را رعایت نماید؛ یکسان سازی در ترجمه اسمهای مشابه، فعلهای مشابه، حروف مشابه، ترکیبها وعبارات مشابه، جملههای مشابه، آیات مشابه و ساختارهای نحوی و صرفی مشابه. این مقاله برآن است تا اصول یکسان سازی و یا انسجام در ترجمه را بر اساس محورهای یاد شده در ترجمههای سه گانه قرآن یعنی ترجمههای تحت اللفظی، ترجمههای وفادار، و ترجمههای تفسیری مورد نقد وبررسی قرار دهد. شیوه کار در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی بوده و به صورت کتابخانهای به انجام رسیده است. در همین راستا، با توجه به تقسیم بندی ترجمهها، به بررسی و تحلیل اصول یکسان سازی پرداخته شده، و نتایج پژوهش با استناد از شواهد ترجمهها، به صورت جدول آمده است. در ادامه در بررسی کلی از بحث، نموداری در جهت فهم صحیح تر و درک بهتر از ترجمههای موجود ارائه شده است.
قرآن کریم
ترجمههای معاصر
روش شناسی
یکسان سازی
2017
01
20
121
148
https://www.olomquran.ir/article_84978_4d9693ba312aaff216502219294ba68f.pdf
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2476-5317
1395
1
2
چگونگی تحقق معجزه عصای حضرت موسی علیه السلام در قرآن کریم (مطالعه موردی دو دیدگاه متفاوت)
حضرت موسیg، در مسیر هدایت قوم بنیاسرائیل بهسوی خداوند، معجزات متعددی را در حقانیت طریق خود و ابطال مسیر مخالفان عرضه کرده است. یکی از این معجزات، تبدیلشدن عصای آن حضرتg به ماری بزرگ در برابر سحر ساحران است. این معجزه در تفاسیر فریقین، دارای دو نوع تفسیر متفاوت است: 1- عصای موسیg، ادوات سحرِ ساحران را بلعید و اثری از آنها باقی نگذاشت؛ 2- عصای موسیg سحرو افک ساحران را بلعید و ابزارها به حالت نخست برگشتند. مقاله حاضر با روش تحلیل محتوای کیفی (از نوع تحلیلی-توصیفی) به شیوه مطالعه انتقادی - تطبیقی تمامی دلایل این دو دیدگاه در تفاسیر فریقین را مورد بررسی قرار داده و پس از تحلیل و نقد دو دیدگاه یادشده، با استناد به دلایل عقلی و نقلی سازگاری میان این دو دیدگاه را اثبات و نتیجتاً به دیدگاه نو در حل مساله دست یافته است.
قرآن کریم
عصای موسی
معجزه
سحر
افک
ادوات سحر
2017
01
20
149
171
https://www.olomquran.ir/article_84979_c83f02cf04da4d44c0b3f74c977fcb46.pdf