دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم،
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2676-3044
5
2
2021
02
19
بررسی تطبیقی اسناد استهزاء به خداوند متعال از منظر مفسران فریقین با تأکید بر دیدگاه آیت الله جوادی آملی
7
21
FA
سید محمد حسین
میری
مدیرگروه معارف اسلامی دانشگاه کشاوری و منابع طبیعی خوزستان
s_mohammad_miri@yahoo.com
اسماء
نریمانی اصل
طلبه سطح چهار مدرسه الزهراء اهواز
fadahosein1368@gmail.com
استهزاء به معنای مسخره کردن و باهدف بیاعتبار کردن شخصیت دیگری است. گاهی استهزاء میتواند در مقام بازدارندگی یا مجازات باشد. ولی استهزاء به معنای متداول، دال بر نقص است و نقص در خداوند راه ندارد. چون علم و قدرت و حیات از صفات خداست. پس استهزاء بر خداوند روا نیست. مسخره کردن خدا یعنی؛ خدا پاسخ تمسخر مسخرهکنندگان را خواهد داد و یا موقعیتی برای آنان پیش خواهد آورد که مورد تمسخر قرار گیرند. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تفاسیر فریقین و دیدگاههای متفاوت اجتهادی و روایی آنان ذیل آیه 15 سوره بقره، درصدد رسیدن به پاسخ این سؤال است که به چه دلیل برخی افراد مورد استهزاء الهی قرار میگیرند؟ نتایج بهدستآمده با بررسی دیدگاه مفسران فریقین چنین است که استهزاء الهی، بهمنزلهی جزای استهزاءکنندگان و «عذاب الهی» است، یعنی خداوند متعال، جزای آن استهزاء و تمسخر را در دنیا و آخرت خواهد داد.
استهزاء,خداوند,توحید افعالی,فریقین,جوادی آملی
https://www.olomquran.ir/article_143262.html
https://www.olomquran.ir/article_143262_607009f7cc96f9d61960a840301236cc.pdf
دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم،
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2676-3044
5
2
2021
02
19
بررسی تحلیلی روش علامه جوادی آملی در تعیین معنای کنایات حزب مفصل قرآن با تکیه بر کتاب همتایی قرآن و اهل بیت (ع)
22
38
FA
علی
پردل
دانشکده علوم قرآنی مشهد
alipordelarshadquran1372@gmail.com
محمدرضا
موسوی شوشتری
دانشکده علوم قرآن مشهد
smr.musavishushtari@gmail.com
زهرا
درویش
دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
z.darvish7@gmail.com
کنایه یکی از جنبههای اعجاز بیانی قرآن کریم به شمار میآید و باهدف تأثیرپذیری کلام و زیبا شدن الفاظ به کار میرود. کاربرد آن در قرآن کریم که سخن خداوند متعال است، فراوان دیده میشود، اما فهم آن، نیازمند داشتن تخصص و دانش و بهکارگیری روشهایی است تا مقصود از کلام واضح شود که این امر، برای مردم عادی کار آسانی نیست. ازآنجاییکه کنایه، باهدف تربیت، آموزش، فهماندن پیامهای دینی بهکاررفته است؛ فهمیدن معانی آن بر هر مسلمانی لازم و ضروری است. در این راستا، وظیفه مفسّر قرآن است که با استفاده از روش و استنادات خویش بهگونهای واضح، سخن خداوند متعال را نقل نماید، طوری که فهم آن برای مخاطب آسان گردد. مقاله حاضر با روش توصیفی- تحلیلی درصدد است تا روش تفسیری علامه جوادی آملی را در بیان معانی کنایات قرآن در محدودهی حزب مفصل، شناسایی نماید و ضمن معرفی آن، پیشنهادهایی را در جهت بهبود آن روشها وارد سازد. یافتههای بهدستآمده از پژوهش نشان میدهد، علامه جوادی آملی در بیان معانی کنایات، از روشهایی همچون: بیان تفسیری کنایات با کمک سایر آیات قرآن، توجه به سیاق آیات قبل و بعد عبارت کنایی، استفاده از آیات تمثیلی، استفاده از عبارات تخصیصی، استفاده از ادله روایی و ... استفاده کرده است. البته نگارندگان تلاش نمودهاند، در تعیین معانی کنایی عبارات، گاه آراء سایر مفسرین نیز جهت تبیین بهتر تفسیر عبارات مطرح کنند.
قرآن,کنایات,حزب مفصل,جوادی آملی,روش
https://www.olomquran.ir/article_143268.html
https://www.olomquran.ir/article_143268_bea15327cb7c9a4540471e5bb11e3dfc.pdf
دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم،
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2676-3044
5
2
2021
02
19
بررسی دیدگاه دکتربدوى وآیت الله جوادیآملی پیرامون خاستگاه وحی با تکیه بر امی بودن پیامبر(ع)
39
59
FA
مهری
باقری
حوزه علمیه خواهران
mbg1390@gmail.com
عبدالله
میراحمدی
استاد یار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه خوارزمی
mirahmadi_a@ku.ac.ir
پژوهش حاضر به بررسی دیدگاه دکتربدوى و آیتالله جوادیآملی پیرامون خاستگاه وحی، با تکیه بر امّی بودن پیامبر (ص( با روش توصیفی- تحلیلی میپردازد. بحث اصالت سندی قرآن از زمان نزول آن مطرح شده و امروز نیز دنبال میگردد. برخی انتساب قرآن به خداوند را به چالش کشیده وآن را به پیامبر نسبت دادهاند. قرآن و اندیشمندان اسلامی هرکدام بر مبنای گرایش به مکاتب مختلف کلامی، فلسفی و عرفانی، چیستی وحی قرآن را مطرح کردند. تلاش این نوشتار بر آن بوده است که با بررسی دیدگاه دکتربدوی، فیلسوف اسلامی نومعتزلی وآیتالله جوادیآملی فیلسوف متألّه، برخورد آنان با مسأله خاستگاه وحی و امّی بودن پیامبر را با توجه به هدف و مبنای فکری آنان و روشی که در مواجهه با آن پیش گرفتهاند، بررسی و غایت حاصل از هر کدام را تبیین نماید.<br /> یافتههای تحقیق حاکی است که دکتر بدوی با روش زبان شناسی جدلی در موضع دفاعی و نقضی به مسأله نگریسته است. وی با معرفی پیامبر امی بر بعثت بر تمام جهانیان به برداشت غیرتام از شأن نبی اکرم میرسد. آیتالله جوادی آملی، باروش برهان عقلی و نقلی، ضمن پیراستن ساحت وحی از وهم، خیال و اسارت در حسّ و تجربه، قرآن را تنزل یافته از ذات اقدس الهی و پیامبر را تلقی کننده حقیقت آن از مقام لدن، نزد خداوند سبحان دانسته است. این مقاله تحلیلی با روش عقلی و نقلی به خاستگاه وحی پرداخته و دادههای کتابخانهای را با تحلیل انتقادی پردازش نموده است.<br />
خاستگاه وحی,مستشرقین,پیامبر امّی,جوادی آملی,دکتر بدوی
https://www.olomquran.ir/article_143269.html
https://www.olomquran.ir/article_143269_c20c452e33855992549b362b236b35dc.pdf
دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم،
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2676-3044
5
2
2021
02
19
اعتبارسنجی آراء مفسران در «أفعل تفضیلی» یا «أفعل تعیینی» بودن واژه «خَیر» در قرآن با تکیه بر دیدگاه علامه جوادیآملی
60
78
FA
زهره
اخوان مقدم
0000-0003-0591-4445
دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
dr.zo.akhavan@gmail.com
ربابه
عزیزی
کارشناسی ارشد
ro.azizi1992@gmail.com
درروش تفسیری «قرآن به قرآن» توجه به سیاق و ارتباط آیات با یکدیگر از اهمیت بالایی برخوردار است و در احراز تفسیر صحیح قرآن جایگاه ویژه دارد. واکاوی در تفاسیر سنی و شیعه نشان داد که واژه «خَیر» در اکثر تفاسیر قرآنی، بهعنوان أفعل تفضیل به معنای «بهتر و بهترین» بهحساب آمده است. علامه جوادی آملی معتقداست این واژه در شرایطی با توجه به سیاق، در معنای أفعل تفضیل نیست بلکه أفعل تعیین میباشد. از اینرو، پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی واژه «خَیر» در تفسیر «تسنیم» پرداخته است. بررسی «تفسیر تسنیم» نشان داد که مجموعا در 33 آیه، واژهی «خَیر» بر وزن أفعل تعیینی است. بنابر دیدگاه علامه جوادی آملی، در برخی مواقع و باتوجه به سیاق وقتی دو چیز با هم مقایسه میشوند، اگر هر دو از یک منبع و ریشه باشند، قابل مقایسه است ولی اگر ریشه و ذات دو شیء با هم یکسان نباشند، این مقایسه و ترجیح و برتری یکی بر دیگری، اساساً اشتباه است.
قرآنکریم,تفسیرتسنیم,أفعلتعیینی,سیاق آیات,واژه خَیر
https://www.olomquran.ir/article_143270.html
https://www.olomquran.ir/article_143270_83194c1399484fe2833542783634a3b8.pdf
دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم،
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2676-3044
5
2
2021
02
19
ظرفیتشناسی دعا در دفع بلایای طبیعی از منظر آیت الله جوادی آملی
79
93
FA
مهدی
اخلاصی
مرکز فقهی
ekhlasi.m97@gmail.com
علیرضا
مجدآرا
دانشجوی کارشناسی ارشد قم
a.majdara007@gmail.com
از نگاه یک معتقد مذهبی عاملیت خداوند متعال در تمام ابعاد زندگی وی حضوری پررنگ دارد که تشویق به دعا برای رسیدن به مطلوب و تضمین اجابت آن، نمودی از این حضور به شمار میرود. ازاینرو، یکی از مسائل مهمی که ذهن دینپژوهان را به خود معطوف داشته، تحلیل و تبیین رابطه میان قوانین طبیعی بهعنوان اموری تخلفناپذیر با تأثیرگذاری عواملی مانند دعا بهعنوان بستر عاملیت الهی در رفع و دفع بلایای طبیعی در نظام آفرینش است. در یک نگره، استجابت دعا امری ناسازگار با قانون علیت و نوعی نقض قوانین حاکم بر طبیعت است. در مقابل برخی بر این عقیدهاند که استجابت دعا تنافی با قوانین طبیعت ندارد و در همان مجرا قابلتحلیل است. در این میان آیتالله جوادی آملی از دانشمندانی است که با نگاهی جامع و برآمده از قرآن و برهان، در مقام تحلیل و تبیین استجابت دعا در منظومه قوانین طبیعت برآمده است. در این نوشتار که انعکاس یافته از آثار ایشان است، ابتدا به بررسی حقیقت دعا پرداخته، آنگاه با تبیین جایگاه علیت در نظام طبیعت و رابطه میان دعا با قضا و قدر الهی به تحلیل اثرگذاری دعا در منظومه قوانین طبیعت پرداختهشده است. نتایج بهدستآمده نشان میدهد که استجابت دعا، نهتنها برخلاف قوانین حاکم بر طبیعت نبوده؛ بلکه در راستای قانون علیت است؛ منتهی باید توجه داشت که علت هیچ پدیدهای منحصر به علتهای شناختهشدهی آن نیست و میتوان فرایند استجابت دعا را در نظام علیت با تأثیرگذاری علل فرا طبیعی تبیین نمود.
دعا,قوانین طبیعت,عاملیت الهی,قضا و قدر,جوادی آملی
https://www.olomquran.ir/article_143271.html
https://www.olomquran.ir/article_143271_3b83733120c5a791b51afe4433d7ad8b.pdf
دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم،
مطالعات تفسیر تطبیقی
2476-5317
2676-3044
5
2
2021
02
19
بررسی تطبیقی عصمت انبیاء قبل از بعثت از دیدگاه آیتالله جوادی آملی و فخر رازی
94
112
FA
قدسیه
رفتاری
علوم قرآنی، دانشگاه علوم قرآنی، دانشکده علوم قرآنی زابل، کشور ایران، استان سیستان و بلوچستان ، شهرستان زابل.
qodsiyeh.raftari1360@gmail.com
عصمت انبیاء یکی از مسائل مهم اعتقادی و کلامی است که ضامن رسالت انبیاء و کتابهای آسمانی محسوب میشود. هدف اصلی از بعثت انبیاء، تبلیغ دستورات خداوند است که خدا برای انسانها تعیین فرموده است و نمایندگان الهی باید خودشان به دستورات خداوند پایبند باشند تا مردم به آنها اعتماد کنند. اگر چنین نمایندگانی، خود پایبند به دستورات الهی نباشند و برخلاف محتوای رسالتشان عمل کنند، مردم به گفتههایشان اعتماد نمیکنند. یکی از مباحث مهم پیرامون عصمت انبیاء، مصون بودن انبیاء از خطا و لغزش قبل از بعثت است که در بین علمای مذاهب مختلف اسلام، محل اختلاف بوده و نیازمند بررسی و تبیین است. در این راستا، روش تطبیقی میتواند به روشن شدن مساله کمک کند. در مقاله حاضر، این مسأله از منظر آیتالله جوادی آملی و فخررازی مورد بررسی قرار گرفته است. از نظر علامه جوادی آملی، پیامبران حتی قبل از بعثت، معصوم از خطا و اشتباه بودند و ادله محکم قرآنی برای ادعای خود مطرح کردند. همچنین معتقد به عصمت انبیاء در زمان رسالتشان هستند، اما نظر فخر رازی این است که انبیاء قبل از بعثت، عصمت ندارند.
قرآن,انبیاء,عصمت,قبل از بعثت,جوادی آملی,فخر رازی,تطبیقی
https://www.olomquran.ir/article_143273.html
https://www.olomquran.ir/article_143273_a5ac778110eebc3d7fca1a6bcf1d0fcb.pdf