ORIGINAL_ARTICLE
کارکردهای تطبیقی مبحث «حجیت اصول فقه» در تفسیر قرآن
اصول فقه و تفسیر قرآن مباحث مشترکی دارند که از تطبیق آنها میتوان به معارف تازهای دست یافت. از آنجا که دانش اصول فقه نسبت به تفسیر نقش ابزاری و مقدماتی دارد، بررسی مباحث مشترک آنها میتواند در پویایی تفسیر قرآن اثرگذار باشد. یکی از بخشهای دانش اصول، مبحث «حجیت» است که به بررسی اعتبار «ادله» میپردازد. هدف از این نوشتار که با روش توصیفی - تحلیلی و با رویکردی تطبیقی نگارش یافته، جستجو از نقش مباحث «حجیت» در تفسیر قرآن است، در این خصوص میتوان گفت مباحث حجیت اصول فقه، در مبانی، روشها، منابع و قواعد تفسیر نقش دارد و موجب اعتبار بخشی تفاسیر میشود. از جمله مباحثی که ذکر کاربردهای آن در این زمینه حائز اهمیت است، بحث در خصوص «حجیت ظواهر قرآن»، «حجیت سنت»، «حجیت قول لغوی»، «اجماع» و «عقل» است که به کنکاش تطبیقی در این خصوص خواهیم پرداخت.
https://www.olomquran.ir/article_84498_d21cc2e9bd683d18a4f39b1587d353ed.pdf
2017-01-20
9
45
اصول فقه
تفسیر
مبحث حجیت
سنت
«قرآن کریم»
1
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق)، لسان العرب، بیروت، دار صادر.
2
ابوزهره، محمد (1377ق)، اصول الفقه، بیروت: دار الفکر العربی.
3
اسلامی، رضا (1387)، قواعد کلى استنباط (ترجمه و شرح دروس فی علم الأصول)، قم: بوستان کتاب، چ پنجم.
4
انصاری، مرتضى بن محمد امین (1428ق)، فرائد الأصول، قم، چ نهم.
5
بابایی، علی اکبر و غلامعلی عزیزی کیا و مجتبی روحانی راد، زیر نظر محمود رجبی (1387)، روش شناسی تفسیر قرآن، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تهران، سازمان سمت.
6
بحرانى، سید هاشم بن سلیمان (1374)، البرهان فیتفسیر القرآن، به کوشش: قسم الدراسات الإسلامیة مؤسسة البعثة. قم: مؤسسة البعثة.
7
بدرى، تحسین (1428ق)، معجم مفردات أصول الفقه المقارن، تهران: المشرق للثقافه و النشر: چ اول.
8
بروجردی نجفی، محمد تقی (1417ق) نهایه الافکار، (تقریرات ضیاء الدین عراقی)، ج4 قسم1. قم: دفتر انتشارات اسلامی: چ سوم.
9
تونی، عبدالله بن محمد (1415)، الوافیة فی أصول الفقه. قم: مجمع الفکر الاسلامی: چ دوم.
10
جوادی آملی، عبد الله (1378)، تسنیم تفسیر قرآن کریم، قم، إسراء.
11
حائرى اصفهانى، محمدحسین بن عبدالرحیم، الفصول الغرویة فی الأصول الفقهیة. قم: دار الاحیاء العلوم الاسلامیه: اول: 1404ق.
12
حر عاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، به کوشش: مؤسسة آل البیت:، قم: مؤسسة آل البیت:: اول: 1409ق
13
حکیم، محمد تقی بن محمد سعید (1418 ق)، اصول العامه فی الفقه المقارن، قم: مجمع جهانی اهل بیت: : دوم.
14
حلی، جعفر بن حسن (1423ق)، معارج الأصول، لندن: موسسه الامام علی7: اول.
15
حلى، حسن بن یوسف (1404ق)، مبادی الوصول إلى علم الأصول، قم: المطبعه العلمیه: اول.
16
ـــــــــــــــ (1425ق)، نهایة الوصول الى علم الأصول. قم، چاپ: اول.
17
حویزی، عبدعلی بن جمعه (1415ق)، نور الثقلین به کوشش: هاشم رسولی محلاتی، قم: اسماعیلیان: چهارم.
18
حیدری، علی نقی (1412ق)، اصول الاستنباط. قم: لجنه اداره الحوزه العلمیه: اول.
19
خراسانی، محمد کاظم بن حسین (1409ق) کفایة الأصول، قم: موسسه آل البیت:: اول.
20
خمینى، روح الله (1415ق)، مناهج الوصول الی علم الاصول، قم: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) : اول.
21
خویی، ابو القاسم (بیتا)، البیان فی تفسیر القرآن. موسسة احیاء آثار الامام الخوئى: قم.
22
خویی، ابو القاسم (1352)، أجود التقریرات، (تقریرات محمد حسین نائینی)، قم: مطبعه العرفان: اول:.
23
خوئى، سید ابوالقاسم، هاشم زاده هریسى، هاشم، نجمى، محمد صادق، بیان در علوم و مسائل کلى قرآن، وزارت ارشاد، تهران، 1382.
24
ذهبی، محمد حسین (بیتا)، التفسیر و المفسرون، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
25
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1410ق)، مفردات ألفاظ القرآن، داوودى، صفوان عدنان، بیروت، دار القلم- الدار الشامیة.
26
رجبی، محمود (1383)، روش تفسیر قرآن، قم، پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
27
رضایی اصفهانی، محمد علی (1387)، منظق تفسیر قرآن، قم، مرکز بین المللی ترجمه و نشر المصطفی.
28
زحیلی، وهبه (1406ق)، اصول الفقه الاسلامی، دمشق: دارالفکر.
29
سبحانی تبریزی، جعفر، (تقریرات روح الله خمینى)، تهذیب الأصول. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره) : اول، 1423ق.
30
ـــــــــــــــ (1414 ق)، الرسائل الأربع (قواعد اصولیة و فقهیة). قم: اول
31
ـــــــــــــــ (1387)، الموجز فی أصول الفقه. قم: موسسه الامام الصادق7 : چهاردهم.
32
سعیدی روشن، محمد باقر (1383)، تحلیل زبان قرآن و روش شناسی فهم آن، تهران، پزوهشگاه فرهنگ و اندیشه، مؤسّسه پژوهشی حوزه و دانشگاه
33
سیوطی، جلال الدین عبد الرحمن بن ابوبکر (1404ق)، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
34
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن بن ابی بکر (1421ق)، الاتقان فی علوم القرآن، بیروت، موسسه الرساله و ناشرمن.
35
شاکر، محمد کاظم (1382)، مبانی و روشهای تفسیری، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی.
36
شهابى، محمود، تقریرات اصول، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات: هفتم، 1321.
37
شهید ثانی، زین الدین بن علی (1416ق)، تمهید القواعد، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، اول.
38
ـــــــــــــــ (بیتا)، معالم الدین و ملاذ المجتهدین، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چ نهم.
39
صادقی، حسن (1391)، درآمدی بر نقش دانش اصول فقه در قرآن. قم: موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره).
40
صدر، محمد باقر، (1405ق)، دروس فی علم الأصول، بیروت: دارالمنتظر: اول.
41
طالقانی، سید محمود (1362)، پرتوی از قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار: چهارم.
42
طاهری، حبیب الله، (1377) درسهایى از علوم قرآنى. قم: اسوه.
43
طباطبایی المجاهد، محمد بن على (1296ق)، مفاتیح الأصول. قم: موسسه آل البیت:، اول.
44
طباطبایی حکیم، محمدسعید (1414ق)، المحکم فی أصول الفقه، قم: موسسه المنار، اول.
45
طباطبائی، محمد حسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
46
طبرسی، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو، سوم.
47
طریحی، فخرالدین (1375)، مجمع البحرین، تهران، کتابفروشی مرتضوی.
48
طوسى، محمد بن حسن (1417ق)، العُدة فی أصول الفقه. قم: محمد تقی علاقبندیان: اول.
49
ــــــــــــــــ (بیتا)، التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار الحیاء التراث العربى.
50
عبد الساتر، حسن (1417ق)، (تقریرات محمد باقر صدر)، بحوث فی علم الأصول. بیروت: الدار الاسلامیه: اول.
51
علم الهدى، على بن حسین (1376ش)، الذریعة إلى أصول الشریعة. تهران: دانشگاه تهران مؤسسه انتشارات و چاپ: اول.
52
عمید زنجانی، عباسعلی (1373)، مبانى و روشهاى تفسیر قرآن، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
53
غزالی طوسی، محمدبن محمد (1417ق)، المستصفی من علم الاصول، بیروت: مؤسسه الرسالة.
54
فخر رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر (بیتا)، المحصول فی علم اصول الفقه، به کوشش: طه جابر فیاض العلوانی، بیجا: موسسه الرساله.
55
فراهیدى، خلیل بن أحمد (1409ق)، کتاب العین، قم: نشر هجرت، چدوم.
56
قلى زاده، احمد (1379ش)، واژه شناسى اصطلاحات اصول فقه، تهران: بنیاد پژوهشهای علمی فرهنگی نور الاصفیاء: اول.
57
قمی، ابوالقاسم، (بیتا)، قوانین الاصول، بیجا، بینا
58
کاظمی خراسانی، محمد علی (1376)، فوائد الاُصول. (تقریرات محمد حسین نایینی)، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول.
59
کلینى، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی (ط- الإسلامیة)، به کوشش: علی اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: چهارم، .
60
محقق داماد، مصطفی (1383)، قواعد فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی: دوازدهم.
61
محقق داماد، مصطفی (1362)، مباحثی از اصول فقه، تهران: مرکز نشر علوم اسلامی: اول.
62
محمدى، على (1387ش)، شرح رسائل، قم: دارالفکر، هفتم.
63
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامى (1389)، فرهنگ نامه اصول فقه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، چ اول.
64
مشکینی اردبیلی، على (1396ق)، تحریر المعالم فی أصول الفقه، قم: مهر، اول.
65
مصباح یزدی، محمد تقی (1389)، «حجیت خبر واحد در تفسیر قرآن»، معرفت، 152، 5-14.
66
ــــــــــــــ (1380)، قرآن شناسی، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى (ره)، قم: دوم.
67
مصطفوی، حسن (1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تهران: اول.
68
مظفر، محمد رضا (1430ق)، أصول الفقه، قم: موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم، پنجم.
69
معرفت، محمد هادی (1415ق)، التمهید فی علوم القرآن، قم: مؤسسة النشر الاسلامى، دوم.
70
معرفت، محمد هادی (1418ق)، التفسیر و المفسرون، الجامعة الرضویه للعلوم الاسلامیه، مشهد: اول.
71
مغنیه، محمد جواد (1975م)، علم أصول الفقه فی ثوبه الجدید، بیروت: دار العلم للملایین، اول.
72
مکارم شیرازی، ناصر (1428)، تفسیر نمونه، قم: دارالکتب الإسلامیه، اول.
73
ملکی اصفهانی، مجتبى (1379)، فرهنگ اصطلاحات اصول، قم: عالمه، اول.
74
موسوى بجنوردى، محمد (1379)، علم اصول، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره)، موسسه چاپ و نشر عروج، اول.
75
ناصح، علی احمد (1393)، «بررسی و نقد دیدگاههای قرآنی و حدیثی قرآنیون اهل سنت»، پژوهشنامه معارف قرآنی.
76
نصیری، علی (1386)، رابطه متقابل کتاب و سنت، تهران، پژوهشگاه فرهنگ اندیشه اسلامی: اول.
77
نراقى، محمد مهدى بن ابىذر، تجرید الأصول، قم: سید مرتضی، اول، 1384ش.
78
واعظ حسینی بهسودی، محمّد سرور (1417ق)، مصباح الاصول، تقریرات درس سید ابوالقاسم موسوی خوئی، قم، مکتبة الداوری.
79
ولایی، عیسی (1387)، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران: نشر نی، ششم.
80
ORIGINAL_ARTICLE
تأثیر استشهادات ادبی در تفسیر قرآن کریم (مقایسه موردی تفاسیر کشّاف و لاهیجی)
مفسّران قرآن در طول تاریخ خدمات فکری و فرهنگی بسیاری به جامعه اسلامی تقدیم داشتهاند. برخی از آنها قرآنمحوربوده و همواره سعی داشتهاند عناصرمتنیِزبانقرآنراحفظکنند. این سبک تفسیری، هرچند بهسبک متن قرآننزدیکتراست، ولیاغلبفهممتنرا برای خوانندگانمشکلمیسازد. در مقابل برخی دیگر خوانندهمحورند و رساندن پیام را اساس کار خود قرار میدهند. فهم چنین تفسیری برایخوانندگانسادهتر است؛چونهیچعنصربیگانه و ناآشناییدرآننمییابند. یکی از مواردی که مفسّران گروه دوم برای تفهیم آیات بدان متمسّک شدهاند، استشهادات ادبی است. در عصر حاضر از لحاظ فصاحت و بلاغت در اوج شکوفایی بوده است. تفسیر کشّاف زمخشری از جمله تفاسیری است که برای تفهیم معنا، از شواهد ادبی آن روزگار استمداد جسته و به دنبالفهممراد و حکمت واژگان مستعمل در آیات، به آنها استشهاد کرده است. در مقابل تفسیرهایی همچون تفسیر لاهیجی که از شواهد ادبی بیبهرهاند در القای معنا ضعیف هستند. لذا مقالة حاضر با رویکردی توصیفی- تحلیلی، تعدادی از آیات قرآن را در پرتو دو تفسیر مذکور مورد بررسی قرار داده است؛تا در پرتو این دو تفسیر تأثیر استشهادات ادبی را بنمایاند و در نهایت به این نتیجه رسیده است که زمخشری با تفسیر لغات قرآن بر اساس اشعار جاهلی، دامنة فهم عوام و خواص را بهطور همزمان تأمین میکند. حال آنکه لاهیجی نتوانسته است از پیچیدگیهای لفظی خود را برهاند و از این رو در انتقال صریح معانی و مفاهیم قرآنی ناتوان مانده است.
https://www.olomquran.ir/article_84501_e35a77cd9498697ce555abcf6b9a3f19.pdf
2017-01-20
47
73
قرآن کریم
تفسیر
زمخشری
لاهیجی
استشهادات ادبی
«قرآن کریم»
1
اندلسى، ابو حیان محمد بن یوسف (1420). البحر المحیط فى التفسیر. بیروت: دار الفکر.
2
حائری، عبدالکریم (بیتا). درر الفوائد. قم: جامعه مدرسین قم.
3
حقانی، نادر (1386). نظرهاونظریّههایترجمه. تهران: امیرکبیر.
4
حکیمی، محمّدرضا (1356ش). ادبیّات و تعهّد در اسلام. چاپ اوّل، تهران: مشعل آزادی
5
زمخشرى، جار الله محمود بن عمر (1407 ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل وعیون الأقاویل فی وجوه التأویل. بیروت: دار الکتاب العربی.
6
سیوطی، جلالالدین (1363ش). الإتقان فی علوم القرآن. محقق: محمد ابوالفضل ابراهیم. قم: منشورات الرضی.
7
شریف لاهیجى، بهاءالدین محمد بن شیخعلی (1373ش). تفسیر شریف لاهیجى. تهران: شرکت چاپ و انتشارات علمی.
8
صادقی تهرانی، محمّد (1419 ق). البلاغ فى تفسیر القرآن بالقرآن. چاپ اوّل، قم: مؤلف.
9
طبرسى، فضل بن حسن (1372). مجمع البیان فى تفسیر القرآن. چاپ سوم، تهران: ناصر خسرو.
10
فضل الله، سید محمد حسین (1419 ق). تفسیر من وحى القرآن. چاپ دوم، بیروت: دار الملاک للطباعة و النشر.
11
قرطبى، محمد بن احمد (1364). الجامع لأحکام القرآن. چاپ اوّل، تهران: ناصر خسرو.
12
کاشانی، ملافتح الله (1423ق). زبدة التفاسیر. چاپ اوّل، قم: بنیاد معارف اسلامى.
13
کمیجانی، داوود (1384ش). پژوهشیتوصیفیدرکتبمقدس. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
14
ماندی، جرمی (1384). آشناییبامطالعاتترجمه. مترجم: حمید کاشانیان. تهران: رخ.
15
معرفت، محمدهادی (1380ش). تفسیر و مفسران. قم: موسسه فرهنگی التمهید.
16
معجم الوسیط (1386). جمعی از نویسندگان. استانبول: مؤسسة ثقافیة للتألیف والنشر والتوزیع.
17
معروف، یحیی (1383ش). فن ترجمه. چاپ چهارم. تهران: سمت.
18
موسوی همدانی، سید محمد باقر (1374ش). ترجمة تفسیر المیزان. چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزه علمیه قم.
19
خرمشاهی، بهاء الدین (1384ش). «دخالتعنصرتفسیردرترجمةکتبمقدس». یادگارنامة فیض الاسلام. اصفهان، دانشگاه آزاد خمینی شهر. صص: 209 -279.
20
سلطانی، محمدعلی (1384ش). «راهنمایترجمةموثقکتبمقدس، دستورنامةواتیکان»؛ یادگارنامة فیض الاسلام. اصفهان، دانشگاه آزاد خمینی شهر. صص: 407 -428.
21
فخر روحانی، محمدرضا (1379 ش). «زبانهایمقدسومتونمقدس». مجلة حوزه و دانشگاه، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، قم. شماره 23. صص: 59- 75.
22
منصوری، مهرزاد (1383ش). «بحثیدرمبانینظریترجمةمتوندینی». مجلة مطالعات ترجمه، شمارة 6. صص: 55- 64.
23
ناظمیان، رضا و حاج مؤمن، حسام (1392ش). «ساخت و بافت در ترجمه متون دینی، بررسی مقایسهای دو ترجمه وارده بر نهج البلاغه؛ شهیدی و دشتی». پژوهشنامة ادب عربی، سال 1، شمارة 5. صص: 237- 254.
24
ORIGINAL_ARTICLE
تجلی ادعیه قرآنی در مناجات خمسه عشر
نیایشهای معصومان: فصلی فربه از فرهنگ زندگی ایشان است وسیره معصومین و گفتار آن بزرگواران همگی مُلهَم از قرآنکریم است و ایشان بارها بدان اشاره کردهاند.. در پژوهش حاضر نمونههایی از تجلی ادعیهی قرآنی و هماهنگی مفاهیم مناجات خمسه عشره با آیات قرآن بررسی خواهد شد. مفاهیمی همچون وفات با نیکان، سربلندی و آبرومندی در روز قیامت، طلب توبه و آمرزش گناهان، طلب رحمت الهی، پیروزی بر کافران، تسبیح و تحمید خداوند، درخواست دور ماندن از عذاب، متنعم بودن در بهشت از جمله گزارههایی است که مورد بررسی قرار خواهد گرفت. مفاهیم ذکر شده تنها نمونهای از این هماهنگیهاست و بررسی تمامی اشتراکات از ساختار این پژوهش خارج است. حاصل پژوهش آنکه ادعیه تجلییافته در مناجات خمسه عشره الگویی است جهت ارتباط با خداوند متعال در نوع در خواستهایمان و بیانگر این نکته است که مناجاتهای خمسه عشره دارای مبنای قرآنی است که نحوه ارتباط با معبود را به شکل صحیح نمایان میسازد که زمینهساز سعادت فرد میباشد.
https://www.olomquran.ir/article_84505_52a71e78f76092e28049343b10d216c5.pdf
2017-01-20
75
95
امام سجاد
ادعیه قرآنی
مناجات خمسه عشره
صحیفه سجادیه
«قرآن کریم» (ترجمه محمد مهدی فولادوند)
1
(امام) خمینی، سید روح الله (1373)، « آداب الصلوة (آداب نماز) »، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
2
ــــــــــــــــــــــــ (1376)، «تفسیر سوره حمد»، تهران: موسسه تنظیم و نشر امام خمینی.
3
ــــــــــــــــــــــــ (1371)، «چهل حدیث»، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
4
ابن فارس، ابوالحسن احمد بن فارس بن زکریا همدانی (1412)، «معجم مقاییس اللغة»، بیروت: دارالجی.
5
ابن فهد حلی، محمد بن احمد (1407)، «عده الداعی و نجاح الساعی»، تصحیح موحدی قمی، قم: دارالکتب الاسلامی.
6
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414)، «لسان العرب»، چاپ سوم، بیروت: دار صادر. چاپ سوم.
7
تهرانی، آقابزرگ (بیتا)، «الذریعه الی تصانیف الشیعه»، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
8
باقری فر، علی (1381)، « پژوهشی در نیایشهای قرآن کریم»، تهران: سازمان چاپ و انتشارات.
9
بینا (1360)، «مصباح الشریعه»: از کلمات امام ششم حضرت صادق7، ترجمه حسن مصطفوی، تهران: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی.
10
جوهرى، اسماعیل بن حماد (1410)، «الصحاح – تاج اللغة و صحاح العربیة»، محقق: احمد عبد الغفور عطار، بیروت: دار العلم للملایین.
11
حر عاملی، محمد بن حسن (بیتا)، «الصحیفه السجادیه الثانیه»، قم: موسسه المعارف الاسلامیه.
12
ــــــــــــــــــــــــ (1409)، «وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه»، قم: مؤسسه آل البیت لإحیاء التراث.
13
حسینی همدانی، سید محمدحسین (1404)، «انوار درخشان»، تهران: کتابفروشی لطفی.
14
راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد (1412)، المفردات الالفاظ القرآن، به کوشش: صفوان عدنان داوودی، دمشق، دارالقلم.
15
طباطبایی، سید محمد حسین (1417)، «المیزان فى تفسیر القرآن»، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعهى مدرسین حوزه علمیه، چاپ پنجم.
16
طبرسی، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان لعلوم القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
17
فخرالدین رازى، ابوعبدالله محمد بن عمر (1420)، «مفاتیح الغیب»، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
18
فراهیدی، خلیل بن احمد (1409)، «کتاب العین»، بیجا: مؤسسه دار الهجرة.
19
فیروزآبادى، محمد بن یعقوب (1344)، «قاموس المحیط»، القاهرة: المطبعة الحسینیة.
20
قرشی، سید علی اکبر (1375)، «تفسیر احسن الحدیث»، تهران: بنیاد بعثت.
21
مجلسی، محمد باقر (1389)، «زاد المعاد»، ترجمه سید حسن موسوی، قم: جلوه کمال.
22
مجلسی، محمد باقر (1404)، «بحارالانوار الجامعه لدرر أخبار الائمه الاطهار»، بیروت: مؤسسه الوفاء.
23
مختاری مازندرانی، محمد حسین (1377)، « تفسیر ادعیه قرآنی»، قم: نشر مرتضی.
24
مدرسى، محمدتقى (1377)، «تفسیر هدایت»، ترجمۀ مترجمان، مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى.
25
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1374)، «تفسیر نمونه»، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
26
ملکی تبریزی، جواد (1362)، «چه باید کرد؟ (2) » ترجمه و تنظیمی ویژه از المراقبات اعمال السنه، قم: رسالت.
27
ملکی تبریزی، جواد (1380)، «المراقبات فی اعمال السنه»، ترجمه ابرباهیم محدث، قم: نشر اخلاق.
28
نراقی، محمد مهدی بن ابی ذر (1387)، «جامع السعادات»، نجف اشرف: چاپ کلانتر.
29
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد تطبیقی اسباب النزول «واحدی نیشابوری» با اشهر تفاسیر شیعی (بررسی موردی آیات امامت)
اسباب النزول یا شناخت مناسبت و علت نزول آیات قرآن، مجموعه اطلاعاتی است که ما را در فهم مکان، زمان و حوادثی که منجر به نزول آیه، یا مجموعه آیاتی متحد الموضوع و یا تشریع حکمی گشته، یاری میرساند به گونهای که چه بسا عدم درک آنها منجر به انحراف گردد. مشهورترین اثری که با موضوع اسباب النزول نگاشته شده، کتاب «اسباب النزول» نوشته واحدی نیشابوری است. با توجه به اینکه واحدی از قرآن پژوهان اهل سنت است، به نظر میرسد که تعصّب مذهبی ,وی مانع از آن شده که منصفانه و همچون یک محقق راستین، سبب نزول برخی از آیات را بیان، و حق آنها را ادا نماید لذا در این پژوهش سعی شده با روش توصیفی– تحلیلی و رویکرد انتقادی، آراء و نظرات واحدی در ذیل آیات مربوط به امامت حضرت علی ذکر و براساس تفاسیر شیعی، مورد نقد و بررسی قرار گیرد.
https://www.olomquran.ir/article_84915_f2ca1e2409d44d8e2f6e1939dfe23a3d.pdf
2017-01-20
97
119
اسباب النزول
تفاسیر شیعی
واحدی نیشابوری
آیات امامت
تفسیر مجمع البیان
تفسیر المیزان
تفسیر نمونه
تفسیر نور
«قرآن کریم»(ترجمه محمد مهدی فولادوند).
1
آقابزرگ تهرانی، محمد محسن، بیتا، الذریعه الی تصانیف الشیعه، بیروت: دار الأضواء.
2
احمد بن حنبل، 1971م، مسند الإمام احمد بن حنبل، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیة.
3
ابن ندیم، محمد بن اسحاق، 1417ق، الفهرست، به کوشش رمضان، ابراهیم، بیروت: دار المعرفة.
4
اقبال، ابراهیم، 1385ش، فرهنگ نامه علوم قرآن، تهران: مؤسسه انتشارات امیر کبیر.
5
امینی، عبدالحسین، 1422ق الغدیر فی الکتاب و السنة و الأدب، قم: دائرة معارف الفقه الإسلامی، .
6
بیهقى سبزوارى، حسن بن حسین شیعى، 1380ش، غایةُ المرام فی فضائل علیٍّ و أولاده الْکرام:، بی جا: میراث حدیث شیعه.
7
خاتمی، احمد، 1383ش، فرهنگنامه موضوعی قرآن کریم، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، .
8
زرکشی، محمد بن عبدالله، (بیتا). البرهان فى علوم القرآن، تحقیق یوسف عبد الرحمن مرعشلی، بیروت: دار المعرفة.
9
9.سیوطى، جلال الدین، 1421ق، الإتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتاب العربى.
10
سیوطى، جلال الدین، 1404ق، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفی.
11
شهیدى صالحى، عبد الحسین، 1381ش، تفسیر و تفاسیر شیعه، قزوین: حدیث امروز.
12
طباطبایی، محمدحسین، 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه.
13
طبرسی، فضل بن حسن، 1372ش، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
14
طوسى، محمد بن حسن، (بیتا)، التبیان فى تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العرب.
15
علوى مهر، حسین، 1384ش.، آشنایى با تاریخ تفسیر و مفسران، قم: مرکز جهانى علوم اسلامى.
16
قرائتی، محسن، 1375ش، تفسیر نور، تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
17
کحاله، عمررضا، (بیتا)، معجم المؤلفین، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
18
کلینی، اصول کافی، 1379ش، مترجم آیت ا.. محمد باقر کمرهای، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
19
مکارم شیرازی، ناصر، 1377ش، پیام قرآن روش تازهای در تفسیر قرآن، قم: دارالکتب اسلامی.
20
مکارم شیرازى، ناصر، 1374ش، تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الإسلامی.
21
نزال، عمران سمیح، 1427ق، الوحدة التاریخیة للسور القرآنیة، دمشق: دارالقراء.
22
واحدی نیشابوری، 1361ش ابی الحسن علی بن احمد، اسباب النزول، بیروت: دارالمکتبه الهلال.
23
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تطبیقی یکسانسازی ترجمه اسم، فعل و حرف در ترجمههای معاصر قرآنکریم
یکی از اصول بسیار مهمی که تاکنون در ترجمههای فارسی قرآن کریم، توجه به سزایی به آن نشده است، اصل یکسان سازی در ترجمه مشابهات است. این مشابهات به گونههای مختلفی تقسیم میشوند که لازم است مترجمان در ترجمه قرآن بدان توجه لازم را داشته باشند. مترجم باید برای منسجم تر شدن ترجمه، اصول یکسان سازی را رعایت نماید؛ یکسان سازی در ترجمه اسمهای مشابه، فعلهای مشابه، حروف مشابه، ترکیبها وعبارات مشابه، جملههای مشابه، آیات مشابه و ساختارهای نحوی و صرفی مشابه. این مقاله برآن است تا اصول یکسان سازی و یا انسجام در ترجمه را بر اساس محورهای یاد شده در ترجمههای سه گانه قرآن یعنی ترجمههای تحت اللفظی، ترجمههای وفادار، و ترجمههای تفسیری مورد نقد وبررسی قرار دهد. شیوه کار در این مقاله توصیفی ـ تحلیلی بوده و به صورت کتابخانهای به انجام رسیده است. در همین راستا، با توجه به تقسیم بندی ترجمهها، به بررسی و تحلیل اصول یکسان سازی پرداخته شده، و نتایج پژوهش با استناد از شواهد ترجمهها، به صورت جدول آمده است. در ادامه در بررسی کلی از بحث، نموداری در جهت فهم صحیح تر و درک بهتر از ترجمههای موجود ارائه شده است.
https://www.olomquran.ir/article_84978_4d9693ba312aaff216502219294ba68f.pdf
2017-01-20
121
148
قرآن کریم
ترجمههای معاصر
روش شناسی
یکسان سازی
«قرآن کریم»
1
ابن منظور، محمد بن مکرم، 1414ق، لسان العرب، بیروت، دارصادر.
2
أرفع، سید کاظم، 1381ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، تهران: موسسه تحقیقاتی وانتشاراتی فیض کاشانی.
3
اشرفی تبریزی، محمود، 1380ش، ترجمه قرآن، چاپ چهاردهم، تهران: انتشارات جاویدان.
4
الافغانی، احمد سعید بن محمد، 1424ق، الموجز فی قواعد اللغه العربیه، بیروت: دارالفکر.
5
أنصاری خوشابر، مسعود، 1377ش، ترجمه قرآن، تهران: نشر وپژوهش فرزان روز.
6
أنصاریان، حسین، 1383ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، قم: انتشارات اسوه، چاپ اول.
7
آیتی، عبد المحمد، 1374ش، ترجمه قرآن، چاپ چهارم، تهران: انتشارات سروش.
8
برزی، أصغر، 1382ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، تهران: بنیاد قرآن.
9
پاینده، ابوالقاسم، (بیتا)، ترجمه قرآن.
10
دهلوی، شاه ولی الله، 1417ق، فتح الرحمن بترجمة القرآن (تحقیق عبد الغفور عبد الحق بلوچ وشیخ محمد على). الطبعة الأولی، مدینة :مجمع ملک فهد لطباعةالمصحف الشریف.
11
الراغب الأصفهانى، أبوالقاسم، 1412ق، المفردات فی غریب القرآن، المحقق: صفوان عدنان الداودی، دمشق، الدارالشامیه.
12
رضاییاصفهانی، محمد علی وهمکاران، 1383ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، قم: موسسه تحقیقاتی فرهنگی دار الذکر.
13
رهنما، زین العابدین، 1346ش، ترجمه وتفسیر قرآن، تهران: انتشارات کیهان، .
14
سیبویه، عمرو بن عثمان، 1408ق، الکتاب (تحقیق عبدالسلام محمد هارون)، قاهره: مکتبه الخانجی.
15
شعرانی، ابوالحسن، 1374ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، تهران: انتشارات اسلامیة.
16
صادق نوبری، عبدالمجید، 1396ق، ترجمه قرآن، چاپ اول، تهران: سازمان چاپ وانتشارات اقبال.
17
صفارزاده، طاهره، 1380ش، ترجمه قرآن، چاپ دوم، تهران: موسسه فرهنگی جهان رایانه کوثر.
18
صفوی، محمد رضا، 1385ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، قم: اسراء.
19
کاویانپور، أحمد، 1378ش، ترجمه قرآن، تهران، سازمان چاپ وانتشارات اقبال، چاپ سوم.
20
مجتبوی، سید جلال الدین، 1371ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، تهران: انتشارات حکمت.
21
مشکینی، علی، 1381ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، قم: الهادی.
22
مصباح زاده، عباس، 1380ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، تهران: سازمان انتشارات بدرقه جاویدان.
23
معزی، محمدکاظم، 1372ش، ترجمه قرآن، چاپ اول، قم: انتشارات اسوه.
24
مکارم شیرازی، ناصر، 1373ش، ترجمه قرآن، چاپ دوم، قم: دار القرآن الکریم.
25
میرزا خسروانی، علیرضا، 1390ق، تفسیر خسروی، چاپ اول، تهران: انتشارات اسلامیه.
26
نیومارک، پیتر، دوره آموزش فنون ترجمه ویژه مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد (مترجمان: دکتر منصور فهیم، سعید سبزیان)، 1382ش، تهران: رهنما.
27
الهی قمشه ای، مهدی، 1375ش، ترجمه قرآن، چاپ هفتم، تهران: فرهنگ.
28
ORIGINAL_ARTICLE
چگونگی تحقق معجزه عصای حضرت موسی علیه السلام در قرآن کریم (مطالعه موردی دو دیدگاه متفاوت)
حضرت موسیg، در مسیر هدایت قوم بنیاسرائیل بهسوی خداوند، معجزات متعددی را در حقانیت طریق خود و ابطال مسیر مخالفان عرضه کرده است. یکی از این معجزات، تبدیلشدن عصای آن حضرتg به ماری بزرگ در برابر سحر ساحران است. این معجزه در تفاسیر فریقین، دارای دو نوع تفسیر متفاوت است: 1- عصای موسیg، ادوات سحرِ ساحران را بلعید و اثری از آنها باقی نگذاشت؛ 2- عصای موسیg سحرو افک ساحران را بلعید و ابزارها به حالت نخست برگشتند. مقاله حاضر با روش تحلیل محتوای کیفی (از نوع تحلیلی-توصیفی) به شیوه مطالعه انتقادی - تطبیقی تمامی دلایل این دو دیدگاه در تفاسیر فریقین را مورد بررسی قرار داده و پس از تحلیل و نقد دو دیدگاه یادشده، با استناد به دلایل عقلی و نقلی سازگاری میان این دو دیدگاه را اثبات و نتیجتاً به دیدگاه نو در حل مساله دست یافته است.
https://www.olomquran.ir/article_84979_c83f02cf04da4d44c0b3f74c977fcb46.pdf
2017-01-20
149
171
قرآن کریم
عصای موسی
معجزه
سحر
افک
ادوات سحر
قرآن کریم، ترجمه محمدمهدى فولادوند، (1415ق) محقق: هیئتعلمی دارالقرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامى)، تهران: دارالقرآن الکریم (دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی) چاپ اول.
1
ابن ابىحاتم، عبدالرحمن بن محمد (1419ق)، تفسیر القرآن العظیم، محقق: اسعدمحمد الطیب، سوم، عربستان: مکتبة نزار مصطفى الباز.
2
ابن عاشور، محمد بن طاهر (بیتا)، التحریر و التنویر، بیچا، بیجا: بینا.
3
ابن فارس، احمد بن فارس (1404ق) ، معجم مقاییس اللغة، محقق: عبدالسلام محمدهارون، قم: مکتب الإعلام الاسلامی.
4
آلوسى، محمود (1415ق)، روح المعانى فى تفسیر القرآن العظیم، محقق: على عبدالبارى عطیه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
5
تبریزی، محمد صالح (1426ق)، بحوث فی مبانی علم الرجال، قم: مدین.
6
جوادیآملی، عبدالله (1387ش)، قرآن در قرآن، محقق: محمد محرابی، قم: مرکز نشر اسراء، سوم.
7
ـــــــــــــــــ (1389ش)، همتایی قرآن و اهلبیتc، محقق: محمود صادقی، قم: مرکز نشر اسراء.
8
ـــــــــــــــــ (89-1392ش)، تسنیم، محقق: احمد قدسی (ج5) - روحالله رزقی (ج29)، قم: مرکز نشر اسراء، پنجم- اول.
9
حائرىتهرانى، میر سید على (1377ش)، مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر، بیچا، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
10
حجازى، محمد محمود (1413ق)، التفسیر الواضح، دهم، بیروت: دار الجیل الجدید.
11
راغباصفهانى، حسین بن محمد (1412ق)، مفردات ألفاظ القرآن، محقق: صفوانعدنان داوودى، بیروت- دمشق: دار القلم- الدار الشامیة.
12
زحیلى، وهبة بن مصطفى (1418ق)، التفسیر المنیر فى العقیدة و الشریعة و المنهج، دوم، بیروت-دمشق: دار الفکر المعاصر.
13
زمخشرى، محمود (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار الکتاب العربی، سوم.
14
سیوطى، جلالالدین (1404ق)، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیتالله مرعشى نجفىe.
15
ـــــــــــــــــ (1421ق)، الإتقان فی علوم القرآن، دوم، بیروت: دار الکتاب العربى.
16
شبر، عبدالله (1407ق)، الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، کویت: مکتبة الألفین.
17
صبان، محمد بن على. (بیتا)، حاشیة الصبان على شرح الأشمونى على ألفیة ابن مالک و معه شرح الشواهد للعینی، تحقیق هنداوى، عبدالحمید، المکتبة العصریة، بیروت.
18
صدوق، محمد بن علی بن حسین (1378ق)، عیون أخبار الرضاg، محقق: مهدى لاجوردى، تهران: نشر جهان.
19
ـــــــــــــــــ (1376ش)، الأمالی، ششم، تهران: کتابچى.
20
طباطبایى، محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعة مدرسین حوزة علمیه قم، پنجم.
21
ـــــــــــــــــ (1362ش)، اعجاز قرآن، قم: بنیاد علمى و فکرى علامه طباطبایىe.
22
طبرسى، فضل بن حسن (1372ش)، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، سوم، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
23
ـــــــــــــــــ (1377ش)، تفسیر جوامع الجامع، تهران: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزه علمیه قم.
24
طنطاوى، محمد (بیتا)، التفسیر الوسیط للقرآن الکریم، بیچا، بیجا: بینا.
25
طوسى، محمد بن حسن (بیتا)، التبیان فى تفسیر القرآن، محقق: احمد قصیرعاملى، بیچا، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
26
فخررازى، ابوعبدالله محمد بن عمر (1420ق)، مفاتیح الغیب، سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربى.
27
فراهیدى، خلیل بن احمد (1409ق)، کتاب العین، دوم، قم: نشر هجرت.
28
فضلالله، محمدحسین (1419ق)، تفسیر من وحى القرآن، دوم، ناشر: بیروت دار الملاک للطباعة و النشر.
29
فیومی، احمد بن علی (1414ق)، مصباح المنیر، محقق: یوسف الشیخ محمّد، بیروت: المکتبة العصریة.
30
فیضکاشانى، ملامحسن (1418ق)، الأصفى فى تفسیرالقرآن، محقق: محمدرضا نعمتى، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى.
31
قطب، سید (1412ق)، فى ظلال القرآن، هفدهم، بیروت- قاهره: دار الشروق.
32
قمىمشهدى، محمد بن محمدرضا (1368ش)، تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، محقق: حسین درگاهی تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامى.
33
کاشانى، ملا فتحالله (1423ق)، زبدة التفاسیر، محقق: بنیاد معارف اسلامى قم: بنیاد معارف اسلامى.
34
کرمىحویزى، محمد (1402ق)، التفسیر لکتاب الله المنیر، قم: چاپخانه علمیه.
35
گنابادى، سلطان محمد (1408ق)، تفسیر بیان السعادة فى مقامات العباده، دوم، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
36
مجلسى، محمدباقر (1403ق)، بحار الأنوار، محقق: جمعى از محققان، دوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
37
مدنى، علیخان بن احمد. (بیتا)، الحدائق الندیة فی شرح الفوائد الصمدیة، تحقیق سجادى، ابو الفضل، ذوی القربى، قم.
38
مراغى، احمد بن مصطفى (بیتا)، تفسیر المراغى، بیروت: داراحیاء التراث العربى.
39
مصباحیزدى، محمدتقی (1378ش)، آموزش عقاید، شرکت چاپ و نشر بینالملل سازمان تبلیغات اسلامى، دوم، تهران.
40
مصطفوی، حسن. (1368). التّحقیق فی کلمات القرآن الکریم. چاپ اوّل. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
41
مظهرى، محمد ثناءالله (1412ق)، التفسیر المظهرى، محقق: غلامنبى تونسى، بیچا، پاکستان: مکتبة رشدیه.
42
مقاتل بن سلیمان (1423ق)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، محقق: عبدالله محمود شحاته، بیروت: دار احیاء التراث.
43
مکارم شیرازى، ناصر (1421ق)، الأمثل فى تفسیر کتاب الله المنزل، قم: مدرسه امام على بن ابى طالبg.
44
ملاحویش آلغازى، عبدالقادر (1382ق)، بیان المعانى، دمشق: مطبعة الترقى.
45
موسوی خویی، ابوالقاسم (بیتا)، معجم رجال الحدیث، نجف اشرف: مؤسسة الإمام الخویی الإسلامیة.
46
ناظر الجیش، محمد بن یوسف. (بیتا)، شرح التسهیل المسمى تمهید القواعد بشرح تسهیل الفوائد، دار السلام، قاهره.
47
منابع الکترونیک:
48
1. نرم افزار جامع التفاسیر.
49
2. نرم افزار جامع الأحادیث.
50
3. بنیاد بینالمللی علوم وحیانی اسراء/ جلسات درس تفسیر آیتالله جوادی آملی/ http://www.esra.ir
51